Scope and content
Zawartość
Akta metrykalne urodzeń, ślubów i zgonów - duplikaty 1895, 1897, sygn. 1-2 oraz unikaty
akt: urodzeń za lata 1853-1903, sygn. 1u, 4u-5u, 8u, ślubów za lata 1861-1910 (do
N 17), sygn. 2u, 9u i zgonów za lata 1865-1892 i 1904, sygn. 3u, 6u-7u; allegata do
akt zaślubionych 1878-1879, 1884, 1887-1888, 1890-1892, 1894 (pusta okładka), 1895-1896,
1900, 1903-1906, 1911, 1918, 1921-1924, 1930, 1935-1936, 1939-1943, 1945, sygn. All.
1-31. Szczegółowo zawartość rodzajową akt, wraz z lukami, oddaje baza PRADZIAD.
Record creators history
Dzieje ustrojowe
Świeckie urzędy i księgi stanu cywilnego utworzone zostały na terenie Księstwa Warszawskiego
na mocy wprowadzonego z dniem 1 maja 1808 r. Kodeksu Napoleona (Dziennik Praw Księstwa
Warszawskiego t. I: s. XXXVI, Nr 2, s. 46-47; Nr 9, s. 195-201; Nr 10, s. 231-236).
Prowadzenie akt stanu cywilnego dla wszystkich mieszkańców, niezależnie od wyznania,
powierzono duchownym pełniącym obowiązki parafialne (w praktyce proboszczom parafii
rzymsko-katolickich), którzy w tym zakresie stali się urzędnikami stanu cywilnego;
obowiązek udzielania ślubów cywilnych i ogłaszania cywilnych rozwodów nałożono na
prezydentów i burmistrzów. Kontrolowanie akt należało do sędziów pokoju lub ich zastępców.
Księgi, zwane rejestrami, prowadzono dla całej gminy w dwu egzemplarzach. Na terenach
Zapilcza, przyłączonego do Księstwa Warszawskiego na mocy Traktatu Wiedeńskiego z
14 października 1809 r., przepisy te wprowadzono z dniem 15 sierpnia 1810 r. (Dziennik
Praw Księstwa Warszawskiego t. II Nr 18 s. 220-221); obowiązywały do końca 1825 r.
Od 1826 r., na mocy postanowienia Księcia Namiestnika z 3 listopada 1825 r. na terenie
Królestwa Polskiego wprowadzono właściwie religijny charakter akt stanu cywilnego:
w wyznaniach chrześcijańskich akta stanu cywilnego połączono z metrykami kościelnymi
- urzędnikami stanu cywilnego byli przełożeni parafii, a w wyznaniach niechrześcijańskich
- burmistrzowie lub osoby świeckie uprawnione przez władze (Dziennik Praw Królestwa
Polskiego: t. 10, s. 41-84; t. 11 s. 15-29). Nowe, ogłoszone 24 czerwca 1836 r., Prawo
o Małżeństwie, w przeciwieństwie do Kodeksu Napoleona traktującego małżeństwo jako
umowę cywilną, której zawarcie i rozwiązanie zależało od władz cywilnych, zawarcie
małżeństwa uzależniało od władz duchownych, a obrzęd religijny zyskał pierwszeństwo
przed czynnościami cywilnymi tj. spisaniem aktu. Skutki cywilne zawartych małżeństw
przekazano do kompetencji sądom cywilnym (Dziennik Praw Królestwa Polskiego, t. 18
s. 46-297). Wyznaniowe prowadzenie ksiąg stanu cywilnego oparte na postanowieniu Księcia
Namiestnika z 3 listopada 1825 r. obowiązywało na terenie byłego Królestwa Polskiego
do 31 grudnia 1945 r. Świeckie urzędy stanu cywilnego jako jednolite w całym kraju
organy administracji państwowej powołane zostały na mocy dekretu z 25 września 1945
r. (Dz. U. 1945 Nr 48, poz.: 272, 273). Siedzibą urzędnika stanu cywilnego były Łęgonice
w dekanacie rawskim (obecnie Łęgonice Duże). Do zadań urzędników stanu cywilnego należało
prowadzenie ksiąg (do 1825 r. zwanych rejestrami) w dwu egzemplarzach. Wpisywano do
nich, w określonej przepisami formule, akta: urodzenia dziecka, uznania dziecka pozamałżeńskiego,
przysposobienia, zapowiedzi małżeństwa (do 1825 r.), małżeństwa i śmierci. Egzemplarz
„rządowy” stanowiła księga podzielona na trzy części, z których każda przeznaczona
była do zapisywania jednego rodzaju akt: urodzeń, ślubów i zgonów, zamykanych protokolarnie
corocznie; stanowiła ona duplikat, który wraz z allegatami, czyli załącznikami do
akt metrykalnych (głównie do akt ślubów), po kontroli, przekazywano do archiwum hipotecznego
właściwego terytorialnie sądu pokoju (i jego późniejszego odpowiednika). Unikat, czyli
egzemplarz gruntowy pozostawał w miejscu sporządzenia (do 1825 r. w archiwum gminy);
wpisów dokonywano w trzech odrębnych księgach: każda prowadzona w okresie wieloletnim
(do czasu całkowitego zapisania), przeznaczona na wpis jednego rodzaju akt metrykalnych:
urodzeń, ślubów, zgonów. Przepis Rady Ministrów z 29 kwietnia 1909 r. nałożył na władze
sądowe Królestwa Polskiego obowiązek wprowadzania, w przechowywanych w archiwach hipotecznych
egzemplarzach ksiąg stanu cywilnego (duplikatach), na marginesach akt urodzeń informacji
o zawarciu małżeństwa, otrzymanych od prowadzących księgi stanu cywilnego (Sobranie
Uzakonenij i Rasporâženij Pravitel'stva, 1909 Oddz. I, No 90, poz. 715, s. 1474).
Wpisy prowadzono w języku polskim, a od 1 stycznia 1868 r., na mocy rozporządzenia
Komitetu Urządzającego w Królestwie Polskim, księgi o urodzonych, zaślubionych i zmarłych
wszystkich wyznań - w języku rosyjskim; jedynie odpisy akt osób wyznania rzymsko-katolickiego
wydawano, w miarę potrzeb, w dwu językach: rosyjskim i polskim. Od 1915 r. księgi
prowadzono w języku polskim.
System of arrangement
Układ akt w zespole
- 01 Ksiegi metrykalne
- 02 Alegata
- 03 Unikaty
Conditions governing access
Other finding aids
Informacje o innych pomocach ewidencyjnych
inwentarz książkowy
Extent
42 j.a. jednostka archiwalna, .36 mb. metr bieżący
Genre of the material
aktowe materiały archiwalne - 42 j.a. .36 mb.
Extent
0 j.a. jednostka archiwalna, 0 mb. metr bieżący
Keywords
Indeks osobowy
Personal names:Babis Antoni Berut Weronika Bielawski Piotr Błąkała Rozalia Bors Franciszek Bors Helena Bors Henryk Chałupka Jadwiga Chałupka Józefa Chałupka Tomasz Ciapka Antonina Ciapka Marianna Damaszczyński Jan Dziuba Bronisława Gawot Jan Glitzner Piotr Antoni Głabińska Genowefa Grochal Anna Grochal Magdalena Januszek Julianna Januszek Roch Jędrzejczyk Marianna Karaś Anna Kielon Stanisław Klas Marianna Kłos Stanisłąw Kondrzycka Marianna Kondrzycki Jan Kos Jan Kowalczyk Elżbieta Kwiecień Marianna Legasiński Stanisłąw Łoś Marianna Malicki Wincenty Matysiak Ewa Melon Antoni Mikuła Józef Nieszporek Mikołaj Nieszporek Stefan Opała Zofia Owczarek Franciszek Perek Stanisłąw Pęzik Jan Pęzik Józef Pietrzyk Michał Plichta Antonina Plichta Jakub Plichta Rozalia Przykucka Marianna Rogulska Katarzyna Rosołek Andrzej Sadowski Józef Selma vel Selmonek Józef Selmonek vel Selma Józef Serwik Zofia Stańczak Piotr Stefaniak Zofia Stefański Bronisław Strulak Jan Swiąder Franciszka Szcześniak Anna Szymański Stanisław Tamoń Julianna Tamoń Mikołaj Walosek Julia Wasiak Józef Wasiak Józefa Wasiak Stanisław Wielgus Antonina Wielgus Katarzyna Wielgus Małgorzata Wielgus Marianna c. Antoniego Wielgus Marianna c. Tomasza Woźniak Stefania Wrona Jan Wrona Marianna c. Kazimierza Wrona Marianna c. Małgorzaty Zaremba Dorota Zarychta Anoni Zarychta Julianna Zarychta Kazimierz Zarychta Marianna Zarychta Rozalia Zarychta Stanisław Zarychta Zofia Zawitkowska Marianna Żak Władysław
Language of the material
polski
rosyjski
Record creator
Aktotwórca: Urząd Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Łęgonice (Rawskie)
Inne nazwy twórcy:
Content provider
Archiwum Państwowe w Radomiu
(ul. Wernera 7, 26-600 Radom)