Scope and content
Zawartość
akta z lat: 1919-1936 1. Dział Ogólno-Organizacyjny [sygn. 1-15] - księgi uchwał i
protokóły ciał samorządowych, wykazy sołtysów i wójtów, statystyka 2. Dział Finansowo-Budżetowy
[sygn. 16-27] - budżety, księgi podatkowe, informacje o klęskach żywiołowych. 3. Dział
Gospodarki Gminnej [sygn. 28-35] - wykazy nieruchomości, o spadkach, plantacje, handel
i przemysł 4. Dział Administracji Społecznej [sygn. 36-40] - informacje o szkołach
i opiece społecznej, statystyka dotycząca bezrobotnych i emigracji 5. Dział Administracyjny
[sygn. 41-46] - korespondencja dotycząca budowy kościoła w Wielogórze i opieki nad
cmentarzami, informacje: o gminie żydowskiej i ściąganiu składek bóżniczych, o działalności
Komitetu Obrony Państwa i Straży Obywatelskiej, o pobrze do wojska, rejestracji strat
wojennych oraz rejestr scaleniowy Wielogóry z mapą.
Record creators history
Dzieje ustrojowe
Administracja samorządowa szczebla gminnego powstała na podstawie dekretu królewskiego
z 23 lutego 1809 r. „organizacja gmin miejskich i wiejskich” [D.P.K.W t. 1, s. 201-209]
oraz postanowieniach namiestnika z 3 lutego 1816 r. „Organizacja władz administracyjnych”
[D.P.K.P T. 2, s. 31-68] i z 30 maja 1818 roku „urządzenie gmin i wójtów„ [D.P.K.P
t. 6 s. 34-41]. Władzę wykonawczą w gminie sprawował wójt. Rada gminy pochodziła z
nominacji. Ukazy „o urządzeniu gmin wiejskich” z 3 marca 1859 r. [D.P.K.P t. 53 s.
5-17] i 19 lutego 1864 r. [D.P.K.P. t. 62, s. 37-93] wprowadziły nowy ustrój gminy
wiejskiej rozszerzając jej obszar terytorialny. Każda gmina miała składać się z wiosek
i kolonii zamieszkanych przez włościan oraz folwarków i dworów. Wioski i kolonie miały
tworzyć oddzielne gromady, na czele których stał sołtys. Organem uchwalającym i kontrolującym
na szczeblu gromady były zebrania gromadzkie, a na terenie gminy - zebrania gminne.
Organem zarządzającym i wykonawczym był wójt i sołtysi. Po odzyskaniu niepodległości
organizację gminy i samorządu gminnego regulował dekret z 27 listopada 1918 r. „o
utworzeniu rad gmin na obszarze byłego Królestwa Kongresowego” [Dz.P.P.P. Nr 18, poz.
48]. Praktycznie utrzymano w mocy przepisy carskiego ukazu z 1864 r. Według tego dekretu
na administrację gminną składały się: zgromadzenie gminne jako władza uchwałodawcza
w sprawach samorządowych, rada gminna jako reprezentacja ludności, wójt gminy jako
organ wykonawczy zarządzający urzędem gminy i sołtysi. Ustawa z 23 marca 1933 r. „O
częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego” [Dz. U.R.P. Nr 35 poz. 294] ustanowiła
jako organ zarządzający i wykonawczy - zarząd gminy na czele z wójtem. Kadencję Rady
przedłużono z trzech do pięciu lat. Po zakończeniu działań wojennych w 1939 r. i utworzeniu
przez niemieckiego okupanta Generalnej Guberni, zlikwidowano samorząd gminny. Rozporządzeniem
„o zarządzie gmin polskich” z 28 listopada 1939 r. [Dziennik Rozporządzeń Generalnego
Gubernatora, Kraków 1939 s. 71-72] ustanowiono urząd burmistrza podporządkowany władzom
okupacyjnym. Bezpośrednią władzę nadrzędną nad gminą sprawował starosta. W 1945 r.
przywrócona została przedwojenna organizacja samorządu gminnego. Powołane do życia
ustawą z 11 listopada 1944 r. „o organizacji i zakresie działania rad narodowych”
[Dz. U. 1944, Nr 5 poz. 22] i dekretem PKWN z 23 listopada 1944 r., „o organizacji
i zakresie działania samorządu” gminne rady narodowe stały się organami uchwalającymi,
zaś zarządy gmin pełniły funkcje zarządzające i wykonawcze. Siedziba: Wielogóra Organ
samorządu i administracji państwowej szczebla gminnego. Zakres działania: do rad gminnych
należało przygotowanie wniosków i budżetu na zebranie gminne, czuwanie nad wykonaniem
uchwał zebrania, powoływanie komisji stałych i doraźnych, zawiadywanie nieruchomościami
i funduszami należącymi do gminy lub przez nią zarządzanymi, dozór nad instytucjami
i zakładami gminnymi, mianowanie i kontrola urzędników gminnych. Z kolei do kompetencji
Urzędu Gminy [od 1933 roku Zarządu Gminy] należało: realizacja praw i przepisów jednostek
nadrzędnych, pilnowanie poboru podatków, sprawiedliwy rozkład na mieszkańców ciężarów
i powinności, dbanie o gospodarkę gminą, utrzymanie dróg i mostów oraz porządku w
gminie. Zakres terytorialny - gmina Wielogóra w powiecie radomskim
System of arrangement
Conditions governing access
Other finding aids
Informacje o innych pomocach ewidencyjnych
inwentarz książkowy
Extent
46 j.a. jednostka archiwalna, .21 mb. metr bieżący
Genre of the material
aktowe materiały archiwalne - 0 j.a. 0 mb.
Extent
0 j.a. jednostka archiwalna, 0 mb. metr bieżący
Keywords
Indeks geograficzny
Geographic names:
Wielogóra
Indeks przedmiotowy
Subjects:
Szkoła Rolnicza w Wacynie
Language of the material
polski
Record creator
Aktotwórca: Akta gminy Wielogóra
Inne nazwy twórcy:
Content provider
Archiwum Państwowe w Radomiu
(ul. Wernera 7, 26-600 Radom)