Scope and content
Zawartość
1890-1939 1. Dział Ogólno-Organizacyjny [sygn. 1-11, 61] akta z lat 1890-1939 - księgi
protokółów i uchwał ciał samorządowych oraz księga opisowa gminy Radom. 2. Dział Finansowo-Budżetowy
[sygn. 12-32] akta z lat 1927-1939 - budżety i sprawozdania rachunkowe 3. Dział Administracji
Społecznej [sygn. 33-34] akta z 1938 roku - informacje o stanie materialnym szkół
i przeniesieniach nauczycieli. 3. Dział Administracyjny [sygn. 35-40, 48-60] akta
z lat 1903-1939 - kontrola wydanych dowodów osobistych i księgi ludności 1940-1943
1. Dział Finansowo-Budżetowy [sygn. 41-46] akta z lat 1941-1943 budżet gminy i sprawozdania
rachunkowe 2. Dział Administracyjny [sygn. 47] księga kontroli ruchu ludności za lata
1940-1943
Record creators history
Dzieje ustrojowe
Administracja samorządowa szczebla gminnego powstała na podstawie dekretu królewskiego
z 23 lutego 1809 r. „organizacja gmin miejskich i wiejskich” [D.P.K.W t. 1, s. 201-209]
oraz postanowieniach namiestnika z 3 lutego 1816 r. „Organizacja władz administracyjnych”
[D.P.K.P T. 2, s. 31-68] i z 30 maja 1818 roku „urządzenie gmin i wójtów„ [D.P.K.P
t. 6 s. 34-41]. Władzę wykonawczą w gminie sprawował wójt. Rada gminy pochodziła z
nominacji. Ukazy „o urządzeniu gmin wiejskich” z 3 marca 1859 r. [D.P.K.P t. 53 s.
5-17] i 19 lutego 1864 r. [D.P.K.P. t. 62, s. 37-93] wprowadziły nowy ustrój gminy
wiejskiej rozszerzając jej obszar terytorialny. Każda gmina miała składać się z wiosek
i kolonii zamieszkanych przez włościan oraz folwarków i dworów. Wioski i kolonie miały
tworzyć oddzielne gromady, na czele których stał sołtys. Organem uchwalającym i kontrolującym
na szczeblu gromady były zebrania gromadzkie, a na terenie gminy - zebrania gminne.
Organem zarządzającym i wykonawczym był wójt i sołtysi. Po odzyskaniu niepodległości
organizację gminy i samorządu gminnego regulował dekret z 27 listopada 1918 r. „o
utworzeniu rad gmin na obszarze byłego Królestwa Kongresowego” [Dz.P.P.P. Nr 18, poz.
48]. Praktycznie utrzymano w mocy przepisy carskiego ukazu z 1864 r. Według tego dekretu
na administrację gminną składały się: zgromadzenie gminne jako władza uchwałodawcza
w sprawach samorządowych, rada gminna jako reprezentacja ludności, wójt gminy jako
organ wykonawczy zarządzający urzędem gminy i sołtysi. Ustawa z 23 marca 1933 r. „O
częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego” [Dz. U.R.P. Nr 35 poz. 294] ustanowiła
jako organ zarządzający i wykonawczy - zarząd gminy na czele z wójtem. Kadencję Rady
przedłużono z trzech do pięciu lat. Po zakończeniu działań wojennych w 1939 r. i utworzeniu
przez niemieckiego okupanta Generalnej Guberni, zlikwidowano samorząd gminny. Rozporządzeniem
„o zarządzie gmin polskich” z 28 listopada 1939 r. [Dziennik Rozporządzeń Generalnego
Gubernatora, Kraków 1939 s. 71-72] ustanowiono urząd burmistrza podporządkowany władzom
okupacyjnym. Bezpośrednią władzę nadrzędną nad gminą sprawował starosta. W 1945 r.
przywrócona została przedwojenna organizacja samorządu gminnego. Powołane do życia
ustawą z 11 listopada 1944 r. „o organizacji i zakresie działania rad narodowych”
[Dz. U. 1944, Nr 5 poz. 22] i dekretem PKWN z 23 listopada 1944 r., „o organizacji
i zakresie działania samorządu” gminne rady narodowe stały się organami uchwalającymi,
zaś zarządy gmin pełniły funkcje zarządzające i wykonawcze. Siedziba – Radom Organ
samorządu i administracji państwowej szczebla gminnego. Zakres działania: do rad gminnych
należało przygotowanie wniosków i budżetu na zebranie gminne, czuwanie nad wykonaniem
uchwał zebrania, powoływanie komisji stałych i doraźnych, zawiadywanie nieruchomościami
i funduszami należącymi do gminy lub przez nią zarządzanymi, dozór nad instytucjami
i zakładami gminnymi, mianowanie i kontrola urzędników gminnych. Z kolei do kompetencji
Urzędu Gminy [od 1933 roku Zarządu Gminy] należało: realizacja praw i przepisów jednostek
nadrzędnych, pilnowanie poboru podatków, sprawiedliwy rozkład na mieszkańców ciężarów
i powinności, dbanie o gospodarkę gminą, utrzymanie dróg i mostów oraz porządku w
gminie. Zakres terytorialny - gmina Radom w powiecie radomskim
System of arrangement
Układ akt w zespole
- 01 1890-1939
- 02 1939-1944
Conditions governing access
Other finding aids
Informacje o innych pomocach ewidencyjnych
inwentarz książkowy
Extent
61 j.a. jednostka archiwalna, 1.27 mb. metr bieżący
Genre of the material
aktowe materiały archiwalne - 0 j.a. 0 mb.
Extent
0 j.a. jednostka archiwalna, 0 mb. metr bieżący
Keywords
Indeks geograficzny
Geographic names:
Bronisławów
Brzustówka
Długojów
Gołaszówka
Gołębiów
Gołębiów
Janiszów
Józefów
Kapturski Las
Krzewień
Michałów
Michałów
Michałówek
Mleczna
Młyn Wójtostwo
Natolin
Nowa Wola Gołębiowska
Polesie
Rajec
Sadków
Stara Wola Gołębiowska
Stara Wola Gołębiowska
Wacyn
Wacyn
Indeks osobowy
Personal names:Chamczyk Maria Firlej Jan Gierak Zofia
Language of the material
polski niemiecki
Record creator
Aktotwórca: Akta gminy Radom
Inne nazwy twórcy:
Content provider
Archiwum Państwowe w Radomiu
(ul. Wernera 7, 26-600 Radom)