Dzieje ustrojowe
Brak materiałów źródłowych uniemożliwia ustalenie dokładnej daty rozpoczęcia działalności
władz miejskich Sieniawy po wkroczeniu 24 VII 1944 r. do miasta wojska sowieckich
i zakończeniu się jego okupacji przez Niemców. W zachowanych archiwaliach odnaleziono
jedynie wzmiankę o tym, że pierwszym organizatorem władz administracyjnych w mieście
był Andrzej Długoń – burmistrz miasta Sieniawy w okresie II Rzeczypospolitej. Podjął
się on realizacji tego zadania na prośbę przedstawicieli społeczności miejskiej i
reprezentantów sowieckich władz wojskowych. Nie dysponujemy również żadnymi informacjami,
charakteryzującymi działalność organów władz miejskich Sieniawy do końca listopada
1945 r. Organem uchwałodawczym była Miejska Rada Narodowa (MRN), funkcjonująca na
podstawie przepisów ustawy z dnia 11 IX 1944 r. o organizacji i zakresie działania
rad narodowych, zmienionej następnie ustawą z dnia 3 I 1946 r. Członkowie MRN byli
do niej delegowani przez działające w mieście partie polityczne i organizacje społeczne.
Poważną reorganizację składu osobowego MRN przeprowadzono w dniu 28 I 1948 r., na
polecenie Powiatowej Rady Narodowej w Jarosławiu. Pracami MRN kierowało trzyosobowe
Prezydium. W kolejnych etapach swojej działalności MRN powoływało różne komisje stałe
i niestałe, które wykonywały zadania robocze, administracyjne i pomocnicze. Na posiedzeniu
MRN w dniu 29 IV 1946 r. wybrano komisje: finansowo-budżetową, rewizyjną, gospodarki
miejskiej, mieszkaniową, kontroli społecznej, oświatową i Miejski Komitet Opieki Społecznej,
zaś na posiedzeniu MRN w dniu 28 I 1948 r. wyłoniono składy osobowe komisji: finansowo-budżetowej,
oświatowo-szkolnej i kontroli społecznej. Kolejną reorganizację komisji przeprowadzono
na posiedzeniu MRN odbytym 23 V 1949 r. Wybrano wówczas komisje: finansowo-budżetową,
oświatową, kontroli społecznej i Miejski Komitet Opieki Społecznej oraz niestałe komisje:
zdrowia, planowania i lokalową. Ponadto 21 VIII 1949 r. została wybrana Miejska Komisja
Społeczna do Walki z Analfabetyzmem. Ustrój samorządu miejskiego w Polsce, a zwłaszcza
kompetencje jego organów wykonawczych określał Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia
Narodowego z dnia 23 XI 1944 r. o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego.
W sprawach nie objętych tym dekretem obowiązywała nadal ustawa z dnia 23 III 1933
r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego. Organem wykonawczym władz
komunalnych był Zarząd Miejski. W skład Zarządu Miejskiego w Sieniawie wchodzili burmistrz,
wiceburmistrz i 3-5 członków. Organ ten funkcjonował pod przewodnictwem burmistrza,
który wykonywał ponadto jednoosobowo zadania zlecone władzom miejskim przez administrację
rządową. W okresie działalności Zarządu Miejskiego trwającym do maja 1950 r. jego
skład osobowy ulegał kilkakrotnie zmianom. Nadzór nad działalnością administracji
samorządowej w Sieniawie sprawowało Starostwo Powiatowe w Jarosławiu. Zarządowi Miejskiemu
podlegało Biuro kierowane przez sekretarza. Sekretarz sprawował zarazem funkcję protokolanta
posiedzeń MRN i Zarządu Miejskiego. Stan etatowy Biura obejmował w grudniu 1945 r.
sekretarza (vacat), referenta rolnego, rachmistrza i lekarza weterynarii. W 1947 r.
pracownikami etatowymi Biura Zarządu Miejskiego byli sekretarz, referent podatkowy
i kasjerka. Na początku lutego 1949 r. personel etatowy Biura stanowili sekretarz,
referent podatkowy i kancelistka. Z dniem 1 VI 1949 r. zatrudniono na nowym etacie
również administratora nieruchomości opuszczonych. Biuro Zarządu Miejskiego stanowiło
do końca 1949 r. jedną komórkę organizacyjną, której zakres czynności dzielił się
jednak na następujące działy rzeczowe: ogólno-organizacyjny, finansowo-budżetowy,
gospodarki komunalnej, administracji społecznej i administracyjny. Na posiedzeniu
w dniu 13 XII 1949 r. MRN podjęła uchwałę o zatwierdzeniu statutu organizacyjnego
Biura Zarządu Miejskiego, który miał wejść w życie z dniem 1 I 1950 r. Ponieważ egzemplarz
tego dokumentu nie zachował się, nie wiadomo jaka była struktura organizacyjna Biura
w okresie od stycznia do maja 1950 r. Liczebność personelu pomocniczego podległego
Zarządowi Miejskiemu kształtowała się w poszczególnych latach na zmiennym poziomie.
W 1945 r. stanowił go woźny, w 1947 r. – woźny, stróż szkolny, stróż rzeźni miejskiej
i zamiatacz ulic, zaś w 1949 r. - woźny i dozorca szkolny. Jedynym przedsiębiorstwem
stanowiącym własność władz komunalnych miasta Sieniawy była rzeźnia miejska. Zakład
ten funkcjonował jednak w bardzo ograniczonym zakresie i był przeważnie nieczynny.
W 1950 r. Zarząd Miejski podjął ponadto próbę uruchomienia cegielni należącej w okresie
II Rzeczypospolitej do prywatnego właściciela. Działalność Zarządu Miejskiego w Sieniawie
trwała do momentu jego likwidacji w dniu 31 V 1950 r. Nastąpiła ona w związku z wprowadzeniem
w życie Ustawy z dnia 20 III 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej.
Na jej podstawie zlikwidowano instytucję samorządu miejskiego w Polsce. Dotychczasowe
kompetencje zarządów miejskich przejęły nowo utworzone prezydia miejskich rad narodowych,
stanowiące terenowe organy administracji państwowej. Utrzymano natomiast miejskie
rady narodowe, pełniące odtąd wyłącznie rolę terenowych organów władzy państwowej.
[Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. M. Dalecki, Przemyśl 2003]
67 j.a. jednostka archiwalna, .3 mb. metr bieżący
aktowe materiały archiwalne - 67 j.a. .3 mb.
0 j.a. jednostka archiwalna, 0 mb. metr bieżący
Aktotwórca: Zarząd Miejski w Sieniawie
Inne nazwy twórcy:
Archiwum Państwowe w Przemyślu
(ul. Lelewela 4, 37-700 Przemyśl)