Zawartość
Kopie i odpisy dokumentów fundacyjnych i erekcyjnych, (kopie i odpisy oblaty aktu
erygowania i fundacji parafii przez Jakuba i jego matkę Ottę; spis dokumentów dotyczących
parafii, jej beneficjów, fundacji sporządzony po 1816 roku; dekret Augusta II w sprawie
oddawania dziesięciny z dóbr królewskich; kopie nadania gruntu pod budowę szpitala
dla ubogich w Kopyczyńcach; kopia listu Franciszka Szczepankiewicza, proboszcza kopyczyńskiego
do Kalinowskich w sprawie fundacji Marcina Ludzickiego; rękopis krótkiej historii
parafii w Kopyczyńcach (1726-1726, 1742, 1757, 1768,1784), sygn. 1-6; Dokumenty związane
z wizytacjami dekanatu i parafii, (wypis z akt konsystorza lwowskiego dotyczący wizytacji
dekanatu i kaplicy w Kopyczyńcach; zeznania świadków dotyczące własności parafii Kopyczyńce
złożone w czasie wizytacji parafii przez Mikołaja Ignacego Wyżyckiego, arcybiskupa
lwowskiego; ankieta dotycząca stanu parafii z 11 VII 1805 r.; protokoły wizytacji
parafii w dekanacie jazłowieckim sporządzone przez dziekana Woynarowskiego; ankieta
dotycząca stanu parafii wydana przez Konsystorz Metropolitarny we Lwowie,1667, 1751,
1805, 1832, 1838, sygn. 7-11; Statuty, okólniki oraz druki, (druk wydany dla dominikanina
Michała Nilczka przez prezbitera Jana Antoniego sędziego dystryktu kardynała Guadagni,
dotyczący relikwii; dokument Jakuba Stefana Augustynowicza arcybiskupa lwowskiego
ormiańskiego wystawiony dla Mariana Wakoskiego, augustianina dot. relikwii świętych
męczenników; księga zarządzeń; fragment konstytucji papieża Piusa VII), 1745, 1754,
1782-1806, sygn. 12-15; Opisy stanu i dochodów parafii, (liber memorabilium; opis
beneficjów parafii; pomierzenie kościoła kopyczyńskiego; oblata opisu stanu beneficjów
parafii; inwentarz plebanii; spis fundatorów, kolatorów, dochodów parafii w Kopyczyńcach;
opis dochodów parafii; spis wszystkich dziesięcin, danin i pańszczyzny; pismo do Cyrkułu
zawierające opis budynków plebanii), 1741, 1767, 1773, 1779, 1783-1872, 1928, sygn.
16-24; Akta spraw sądowych prowadzonych z właścicielami dóbr Kopyczyńce w XVII w.
oraz ich odpisy, (wypisy z akt ziemskich trembowelskich oraz z akt Trybunału Koronnego
w Lublinie dotyczące spraw prowadzonych z Ludzickimi, Krężelowskimi, Kopyczyńskimi
oraz ich odpisy; odpis schedy poczynionej przez Ludwika Kalinowskiego na rzecz Tekli
z Kalinowskich Bilskiej; odpis zapisu Katarzyny z Krężelowic żony Gabriela Kosutskiego),
1633, 1638, 1640-1645, 1743, 1745, 1783, sygn. 25-33; Umowy, kontrakty, ugody, (kontrakt
między Marcinem Wieniawskim a Gąseckim dotyczący arendy stawu pod kościołem; ugoda
między Franciszkiem Szczepankiewiczem a Pawłem Otto alias Ottonem), 1729, 1747, sygn.
34-35; Akta sprawy prowadzonej z Mikołajem Wieniawskim oraz jego spadkobiercami, 1730-1731,
1733, 1737-1738, 1741-1756, 1758, sygn. 36-40, 8. Akta sprawy prowadzonej z Józefem
Baworowskim, 1718, 1722-1724, 1732, 1738, 1748-1751, 1753, 1756-1757, 1832, sygn.
41-42; Sprawy sądowe dotyczące majątku i dochodów parafii, (wypisy z akt grodzkich
trembowelskich oraz oryginalne akta dotyczące spraw sądowych prowadzonych przez parafię),
1703, 1728, 1730-1732, 1740-1741, 1748-1749, 1752, 1755, 1760, 1765, 1774-1777, 1779,
1793-1794, 1799, 1818, 1842, sygn. 43-55; Korespondencja z urzędami dotycząca spraw
majątkowych i finansowych parafii, (korespondencja prowadzona z Urzędem Fiskalnym
we Lwowie, Sądem Szlacheckim we Lwowie, Urzędem Cyrkularnym w Tarnopolu, Urzędem Cyrkularnym
w Czortkowie, Sądem Kryminalnym w Stanisławowie), 1791, 1792-1794, 1797-1801, 1804,
1809, 1816, 1824, 1829-1830, 1836-1837, 1849, sygn. 56-64; Archiwum parafii, (spis
książek znajdujących się w Archiwum wymagających opieki, okładka fastykułu wraz z
notatkami), sygn. 65-66; Akta dotyczące innych parafii, (kopia erygowania parafii
w Kociubińcach), 1615, sygn. 67.
Dzieje ustrojowe
Miejscowość Kopyczyńce należała początkowo do rodziny Kopyczyńskich, pieczętującej
się herbem Kopacz, a piszącej się Kopycińscy, Kopyczyńscy lub Kopycieńscy. Około połowy
XVII wieku jedna z córek Szymona Kopyczyńskiego, rotmistrza chorągwi husarskiej, Barbara,
zamężna za Andrzejem Kalinowskim, a następnie za Janem Makowieckim, a po raz trzeci
za Mikołajem Baworowskim herbu Prus II (zm. 1663), miecznikiem lwowskim, sędzią kapturowym
halickim, wniosła te dobra w dom ostatniego męża. Parafia rzymskokatolicka w Kopyczyńcach
została ufundowana i uposażona 3 VII 1443 roku przez Jakuba Kopyczyńskiego, właściciela
Kopyczyniec i jego matkę Ottę, jako jedna z najstarszych parafii dekanatu czortkowskiego
Archidiecezji Lwowskiej Dalszych uposażeń i zapisów na rzecz parafii dokonywali kolejni
właściciele miejscowości wśród nich Marcin Ludzicki w roku 1640, nadając prawo pobierania
dziesięciny m.in. z dóbr Hadynkowice i Oryszkowice. Beneficjum dla parafii ufundował
także Eustachy Kopyczyński. W 1648 roku w czasie powstania Chmielnickiego miasteczko
oraz kościół zostały spalone. Do tego czasu proboszczami parafii byli m.in. Wojciech
Zygmunt Czarnołęcki i Marcin Czernecki. W 1672 roku na mocy pokoju w Buczaczu Kopyczyńce
przeszły w ręce Turków, a parafia została odnowiona w 1705 roku (po postanowieniach
pokoju w Karłowicach teren ten wrócił pod panowanie Rzeczypospolitej). Od 1705 roku
proboszczami parafii w Kopyczyńcach byli: Tomasz Franciszek Paciszewski, Kazimierz
Jan Byczkowski, Józef Sławęcki, Stanisław Pilśnicki, Franciszek Szczepankiewicz, Jan
Obarzankowski, Jan Woynarowski (dziekan jazłowiecki), Aleksander Grządski, Mikołaj
Białkowski, Władysław Liberowski, Ferdynand Majewski, Stanisław Tenerowicz (do 1928
roku). W 1615 w sąsiedniej wsi Kociubińce została ufundowana parafia pod wezwaniem
św. Jakuba, która była obsługiwana przez księży z Kopyczyniec. W 1742 roku Józef Baworowski
podarował parafii grunt przeznaczony pod budowę szpitala dla ubogich. W tym samym
roku dokonano gruntownego remontu kościoła. Sprawy beneficjum oraz sprawy finansowe
i majątkowe były powodem procesów proboszczów parafii z właścicielami dóbr Kopyczyńce,
m.in. z Mikołajem Wieniawskim i jego spadkobiercami oraz Józefem Baworowskim. W 1803
roku (13 XI) parafia otrzymała wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, a
patronami parafii zostali św. Józef Oblubieniec i św. Wawrzyniec męczennik, natomiast
dwa lata później rozpoczęto budowę kościoła murowanego. W 1819 roku parafia pobierała
dziesięcinę dworską z dóbr należących do hr. Baworowskiego (z miejscowości Kopyczyńce
oraz stawu rybnego), do hr. Józefa Cieleckiego (z miejscowości Kotówka, Hadynkowice
i Oryszkowice), do hr. Bobrowskiego (z miejscowości Kluwińce) oraz od gmin Kopyczyńce
i Kotówka. W 1883 roku Kopyczyńce zamieszkiwało 6 621 osób. Kopyczyńce od połowy XVII
wieku aż do września 1939 r. pozostawały stale w rękach męskiej linii rodu Baworowskich,
którzy posiadali prawo patronatu parafii rzymskokatolickiej. Potomek Mikołaja – Józef
(1822-1885), dziedzic Kopyczyniec, utworzył z dóbr Niżbork – Chaharówka ordynację.
Jego wnuk, Emil Maksymilian Baworowski (ur. 1909), syn Rudolfa (1865-1931) i Fanny
hr. Chorinsky, żonaty z Elżbietą Żółtowską, był trzecim, a jednocześnie ostatnim ordynatem,
właścicielem Kopyczyniec. W 1939 roku parafia Kopyczyńce liczyła 5 220 osób, a miasto
nie zostało dotkliwie zniszczone w trakcie działań wojennych. 25 marca 1944 roku do
Kopyczyniec wkroczyła armia sowiecka.
68 j.a. jednostka archiwalna, .26 mb. metr bieżący
aktowe materiały archiwalne - 67 j.a. .25 mb.
0 j.a. jednostka archiwalna, 0 mb. metr bieżący
Aktotwórca: Parafia Rzymskokatolicka w Kopyczyńcach
Inne nazwy twórcy:
Archiwum Państwowe w Przemyślu
(ul. Lelewela 4, 37-700 Przemyśl)