Zawartość
Sprawy majątkowe parafii (sprawy gruntów i budynków należących do parafii, budowa
i utrzymanie cerkwi i budynków parafialnych, sprawy finansowe parafii) 1836, 1843,
1849, 1851-1852, 1857, 1870, 1873, 1875-1879, 1881-1883, 1885-1889, 1893, 1896, 1902,
1904, 1906-1907-1908, 1910-1911, sygn. 1-13; Korespondencja z władzami kościelnymi
1884, 1888, sygn. 14-15; Pisma instytucji świeckich 1857, 1861, 1866, 1870-1878, 1881-1891,
1894-1897, 1899-1900, 1903-1904, 1906-1912, 1916-1917, sygn. 16-26; Akta dotyczące
parafian 1849, 1861, 1864, 1866, 1870-1871, 1881, 1890, 1905, 1907, 1909, 1914-1916,
sygn. 27-32, Materiały związane z liturgią, b.d, sygn. 33; Pisma dotyczące duchownych
1846, 1852, 1856, sygn. 34-35; Akta stanu cywilnego (wykaz urodzonych we wsi Szczutków
w 1899 r. sporządzny w 1916 r., zapowiedzi – 1907-1914, małżeństwa – 1854, zgony –
1860), sygn. 36-39; Sprawy metrykalne (zaświadczenia, kopie, świadectwa wydawane przez
parafię w Szczutkowie; zaświadczenia, kopie, świadectwa wydawane przez inne parafie;
pisma władz kościelnych w sprawach metrykalnych, korespondencja z władzami świeckimi
w sprawach metrykalnych) 1846, 1848, 1851-1854, 1857-1858, 1860-1864, 1866-1914, 1916,
1919-1921, 1926, 1928-1937, sygn. 40-63.
Dzieje ustrojowe
Szczutków to miejscowość leżąca obecnie w gminie Lubaczów. W 1388 roku książę bełski
Siemowit nadał wieś na uposażenie parafii łacińskiej w Lubaczowie. Pierwsze wzmianki
o parafii prawosławnej w Szczutkowie pochodzą z XVI wieku – w 1578 roku została ona
wymieniona w rejestrze podatkowym. W miejscowości istniała drewniana cerkiew p.w.
św. Dymitra Męczennika zbudowana ok. 1671 roku. W roku 1904 rozpoczęto budowę nowej
cerkwi, służącej obecnie jako kościół rzymskokatolicki. Karol Notz dokonując inwentaryzacji
cerkwi w Szczutkowie stwierdził m.in., że są w niej przechowywane akta metrykalne
od 1785 roku. Parafia należała do dekanatu lubaczowskiego. Proboszczowie i administratorzy
parafii obsługiwali także pobliskie miejscowości: Dąbrowa i Sysaki (tylko w roku 1938),
Ruda Szczutkowska i Mielniki oraz Buczyna, Folwark i Kornagi. Siedziba parafii rzymskokatolickiej
dla Szczutkowa mieściła się w Łukawcu. W 1880 r. w parafii zamieszkiwało 644 greckokatolików,
25 rzymskokatolików oraz 48 osób wyznania mojżeszowego, natomiast w roku 1938 – 524
greckokatolików, 370 rzymskokatolików oraz 50 Żydów. II wojna światowa i wydarzenia
powojenne zadecydowały o likwidacji Kościoła greckokatolickiego w Polsce i diecezji
obrządku greckokatolickiego w Przemyślu, w których strukturach funkcjonowała parafia
greckokatolicka w Szczutkowie. W wyniku przesiedleń i migracji wiele parafii zostało
wyludnionych, a cerkwie przejęte przez państwo w większości popadły w ruinę bądź zostały
zniszczone. Po 1946 r. cerkiew pw. św. Dymitra w Szczutkowie zaczęła funkcjonować
jako kaplica rzymskokatolicka pw. św. Wawrzyńca. Metryki wyznaniowe to dokumenty bieżącej
rejestracji statystycznej, najstarsze wśród źródeł demograficznych. Zapisy metrykalne
już w XVIII wieku zaczęły uzyskiwać moc aktu prawnego (odnosiło się to do wszystkich
wyznań, jednak zasady prowadzenia ksiąg najszerzej były omawiane w normatywach Kościoła
katolickiego i dzięki temu rozpowszechniły się w całej Europie). Pierwszą próbą reformy
w tej dziedzinie na terenie zaboru austriackiego było wprowadzenie w 1776 roku jednolitego
formularza tabelarycznego dla wpisów metrykalnych prowadzonych przez urzędy parafialne.
Ta zmiana jednak nie przyniosła pożądanych efektów, m.in. wskutek niedostatecznego
poinformowania duchownych prowadzących księgi. Większość akt metrykalnych poszczególnych
parafii rozpoczyna się w 1784 roku. Wówczas wprowadzono kolejną reformę, na mocy której
metryki otrzymały rangę dokumentów stanu cywilnego, a prowadzący je duchowni – status
urzędników państwowych, natomiast księża rzymsko- i grekokatoliccy otrzymali wzory
ksiąg urodzeń, ślubów i zgonów. Nakazano także proboszczom, by na koniec każdego roku
kalendarzowego sporządzali ekstrakty i wpisywali dane do tabeli rocznej, która była
dołączana na początek księgi. Wypełniona tabela miała być wysyłana do Urzędu Cyrkularnego.
1 września 1787 roku weszła w życie nowa instrukcja kancelaryjna regulująca obieg
pism i tok ich załatwiania. Według niej proboszczowie poszczególnych parafii byli
zobowiązani do sporządzania kopii ksiąg oryginalnych i przekazywania ich do archiwum
konsystorza. Zalecenie to jednak nie było realizowane w praktyce, dlatego w latach
30-tych XIX wieku rozpoczęto w przemyskim greckokatolickim konsystorzu biskupim akcję
zbiorczego przepisywania metryk – w sierpniu 1835 roku ukazały się dekret C.K. Gubernium
oraz zarządzenie greckokatolickiego konsystorza biskupiego w Przemyślu dotyczące sporządzania
kopii ksiąg metrykalnych. Nadzorowaniem pracy księży w trakcie przepisywania metryk
miały zajmować się urzędy dekanalne, następnie kopie wysyłano do konsystorza biskupiego.
W lipcu 1835 roku wezwano urzędy dekanalne do zwrócenia uwagi na sposób przechowywania
i zabezpieczania ksiąg. Księgi metrykalne przechowywane obecnie w Archiwum Państwowym
w Przemyślu to w znacznej części kopie sporządzane dla greckokatolickiego konsystorza
biskupiego. Zostały one zgromadzone głównie w zespole nr 142 Archiwum Biskupstwa Greckokatolickiego
w Przemyślu. Oryginały ksiąg wchodzą natomiast na ogół w skład odrębnych zespołów
archiwalnych obejmujących akta stanu cywilnego i dokumentację poszczególnych parafii.
63 j.a. jednostka archiwalna, .19 mb. metr bieżący
aktowe materiały archiwalne - 63 j.a. .19 mb.
0 j.a. jednostka archiwalna, 0 mb. metr bieżący
Aktotwórca: Parafia Greckokatolicka w Szczutkowie
Inne nazwy twórcy:
Archiwum Państwowe w Przemyślu
(ul. Lelewela 4, 37-700 Przemyśl)