Zawartość
I Wsie w obwodzie rejencji kwidzyńskiej. Plan parcelacji wsi Kerberowo w powiecie
lubawskim, 1894-1894 sygn. 1. Umowa w sprawie majątku skarbowego w Wałdowie w powiecie
suskim, 1894-1903 sygn. 2. II Wsie w obwodzie rejencji olsztyńskiej, powiat giżycki.
Recesy separacji gruntów gmin Kamionka, Radzie, 1846-1848, 1860-1861 sygn. 3; 6. Akta
sędziów polubownych w Jorze Wielkiej i Sterławkach Wielkich, 1901-1902, 1932-1934
sygn. 4-5. II Wsie w obwodzie rejencji olsztyńskiej, powiat mrągowski. Sprawa tworzenia
majątku skarbowego w Janowie, wykaz rodzajów upraw i klas żyzności ziemi, 1941 sygn.
7. II Wsie w obwodzie rejencji olsztyńskiej, powiat nidzicki. Kontrakty przewłaszczenia
gruntów w Bartkach, 1745 sygn. 8. Obliczenia dodatkowe do pomiaru powierzchni wsi
Żabin, 1879-1880 sygn. 9. II Wsie w obwodzie rejencji olsztyńskiej, pow. olsztyński.
Recesy separacyjne wsi Ramsowo,1935, 1937-1938 sygn. 10-11. II Wsie w obwodzie rejencji
olsztyńskiej, pow. ostródzki. Budżet giny Kalwa z załącznikami,1942 sygn. 12. II Wsie
w obwodzie rejencji olsztyńskiej, pow. piski. Reces separacji gruntów i bonitacji
gleb oraz obliczenia geodezyjne powierzchni wsi Wejsuny, 1839-1870 sygn. 13. II Wsie
w obwodzie rejencji olsztyńskiej, pow. reszelskim. Rejestr pomniarów wzgórz w Samławkach,
1849-1877 sygn. 14. III Wsie w obwodzie rejencji królewieckiej, pow. bartoszycki.
Reces separacji gruntów i likwidacji świadczeń gruntowych w Kromarce, 1819-1824 sygn.
15. III Wsie w obwodzie rejencji królewieckiej, pow. braniewski. Reces inwentaryzacji
własności i podział majątku w Bartkach oraz deklaracje właścicieli gospodarstw w Henrykowie
i Kajmitach w sprawie zapotrzebowania na siłę roboczą a także recesy porozumienia
w sprawie separacji gruntów w Krzykałach i Długoborze, 1827-1878, 1922 sygn. 16-19.
III Wsie w obwodzie rejencji królewieckiej, pow. kętrzyński. Recesy likwidacji ciężarów
gruntowych we wsiach: Kałwągi, Modgarby, Śpigłówka i Grabno, 1829-1832, 1881-1887,
1903-1904 sygn. 20-23. III Wsie w obwodzie rejencji królewieckiej, pow. morąski. Księgi
protokołów sędziów polubownych w Bagnitach i Słoneczniku, 1828-1883, 1890-1925 sygn.
24;30. Wilkierz gminy Morzewo, 1667-1875 sygn. 26 Recesy separacyjne wsi Książnik
i Przezmark a także reces dotyczący utworzenia majątku skarbowego w Strużynie, 1835-1839,
1844-1847, 1928-1931 sygn. 25; 27; 29. Akta procesowe szkoły w Bogaczewie, 1799-1801
sygn. 28. III Wsie w obwodzie rejencji królewieckiej, pow. pasłęcki. Notatka o wsi
Burdajny, wilkierze wsi Młynarska Wola, Nowe Kępniewo, akta gminy wiejskiej Gładysze,
księgi rachunkowe 1702-1882 sygn. 31-41. III Wsie w obwodzie rejencji królewieckiej,
pow. gierdawski. Układ między wsiami Gomischken i Muldschen, 1720 sygn. 42. III Wsie
w obwodzie rejencji królewieckiej, pow. iławecki. Akta szkoły w Jerlauken /rachunki,
inwentarz mienia, spisy osób, tabele uczęszczania dzieci do szkoły, spis lekcji/ oraz
oszacowanie i inwentarz wsi Schönwiese i Weisschnuren, 1799-1873 sygn. 43-44. III
Wsie w obwodzie rejencji królewieckiej, pow. labiawski. Akta urzędu sołtysa w Wilditten
/szeroko rozumiane sprawy policyjne oraz szkolne, kościelne i ogólnopaństwowe/, 1855-1894
sygn. 45-48. IV Wsie w obwodzie rejencji gąbińskiej, pow. gołdapski. Listy użytkowników
gazu i wody w wybudo-waniu wsi Jeziorki Wielkie, spis gmin dotyczący zadeklarowania
woli należenia do stanu żywicieli Rzeszy, 1933-1937 sygn. 49-50. IV Wsie w obwodzie
rejencji gąbińskiej, pow. piłkalski. Nadanie ziemi wolnemu chłopu w gminie Berscheningken–Eichtenhöh,
1821-1822 sygn. 51. IV Wsie w obwodzie rejencji gąbińskiej, pow. stołupiański. Recesy
w sprawach separacji gruntów w Anderschkehmen, Poetschlaucken, Podszohnen i Romeyken,
1625-1927 sygn. 52-59. V Varia. Tabelaryczny spis spraw prowadzonych przez urząd kultury
rolnej oraz odpisy starych zapisów i nadań dla wsi Guty i Kwik w pow. Orzyskim, 1434-1781,
1909-1913 sygn. 60-61.
Dzieje ustrojowe
Wieś to w niemieckim rozumieniu każda ziemska posiadłość bez względu na ustrój i własność.
W starych dokumentach obejmowała ona często zagrody chłopskie i pańskie folwarki.
Każda wieś miała jako najbliższą zwierzchność sąd zwany ławą, który był jednocześnie
zarządem osady. Ława miała nadzorować przestrzeganie porządku a także kontrolować
zarządzanie majątkiem gminy. Jej przewodniczącym był sołtys, a w niektórych prowincjach
Niemiec burmistrz. Pojęcie gminy wiejskiej istniało u Germanów już w czasach najdawniejszych.
Z niej wykształciło się w średniowieczu pojęcie "Dorf /vicus, villa/ czyli wieś. Mieszkańcy
"Dorf" tworzyli "Markgenossenschaft" - opole, w którym obowiązywał przymus polny.
Część obszaru wsi była podzielona wieczyście na prywatne gospodarstwa, a reszta pozostawała
wspólną własnością mieszkańców osady. Gmina wiejska obejmowała ludność opola. Po ukształtowaniu
ustroju feudalnego właściciele dóbr posiadali nie tylko folwarki ale także zwierzchność
nad chłopskimi gospodarstwami. Chłopi mieli jedynie uprawnienia użytkowania ziemi.
Po przeprowadzeniu w pierwszej połowie XIX wieku reformy uwłaszczeniowej chłopi uzyskali
pełną własność i wtedy właśnie powstały nowoczesne gminy wiejskie. Nieco inaczej wyglądał
rozwój ustroju gospodarczo-społecznego na ziemiach pruskich. W ramach reform agrarnych
drugiej ćwierci XIX wieku rząd pruski wprowadził na mocy Allgemeines Landrecht gminy
wiejskie jako korporacje prawa publicznego zarządzane według przepisów ustawy o gminach
wiejskich. Zostały one utworzone z posiadaczy gruntów chłopskich danych wsi jako gminy
realne. Ustawa z 1849 roku zniosła sądownictwo patrymonialne - pozostałość pańskiej
zwierzchności. Dalsze zmiany na wsi wprowadziły w latach 1891, 1902, 1922 ordynacje
wiejskie. Ich najważniejszym skutkiem było wprowadzenie gminy wiejskiej złożonej z
mieszkańców wsi. Organem gminy wiejskiej było zgromadzenie /zebranie/ jej mieszkańców.
Zadaniem zgromadzenia było wyrażenie woli mieszkańców i wybieranie przedstawicielstwa.
Obydwa organy tworzyły samorząd wsi.
61 j.a. jednostka archiwalna, .46 mb. metr bieżący
aktowe materiały archiwalne - 61 j.a. .46 mb.
0 j.a. jednostka archiwalna, 0 mb. metr bieżący
Aktotwórca: Akta wsi wschodnio-pruskich
Inne nazwy twórcy:
(ul. Partyzantów 18, 10-521 Olsztyn)