Zawartość
protokoły zebrań sprawozdawczo-wyborczych, protokoły zebrań ogólnych
Dzieje ustrojowe
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR) została utworzona 15 grudnia 1948 r. na
Kongresie Zjednoczeniowym z połączenia Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Partii
Socjalistycznej, PZPR za podstawowy cel wysuwała zbudowanie w Polsce ustroju socjalistycznego,
a następnie komunistycznego. Była kierowniczą siłą polityczną w Polsce do schyłku
lat osiemdziesiątych. PZPR jako partia marksistowsko-leninowska swą wewnętrzną strukturę
opierała na zasadzie centralizmu demokratycznego. Statut PZPR stanowił, ze wszystkie
władze partyjne wybierane są w sposób demokratyczny, mniejszość podporządkowuje się
uchwałom większości i w sposób zdyscyplinowany je realizuje. Dyscyplina partyjna w
równym stopniu obowiązywała wszystkich członków partii oraz wszystkie organizacje
i komitety partyjne. Najwyższą władzą PZPR był Zjazd Partii zwoływany na ogół co cztery
lata. Zjazd rozpatrywał i zatwierdzał sprawozdania Komitetu Centralnego i Centralnej
Komisji Rewizyjnej, uchwalał program i statut partii, ustalał linię polityczną partii
oraz wybierał Komitet Centralny i Centralną Komisję Rewizyjną. Komitet Centralny PZPR
był najwyższą instancją partyjną w okresie między zjazdami, kierującą całokształtem
pracy partii. Plenarne posiedzenia Komitetu Centralnego odbywały się w miarę potrzeb,
nie rzadziej jednak niż raz na cztery miesiące. Komitet Centralny powoływał Biuro
Polityczne i Sekretariat KC, odpowiednie wydziały, komisje i inne organy pomocnicze
partii. Biuro Polityczne kierowało pracą Komitetu Centralnego w okresie między posiedzeniami
plenarnymi. Natomiast Sekretariat KC kierował pracą bieżącą, głównie w dziedzinie
organizowania kontroli wykonania uchwał partii i doboru kadr. Komitetowi Centralnemu
podlegały komitety wojewódzkie PZPR, które kierowały komitetami miejskimi, miejsko-gminnymi
i gminnymi PZPR. Zasadniczym ogniwem organizacyjnym PZPR były podstawowe organizacje
partyjne PZPR. Każdy członek i kandydat partii miał bowiem obowiązek należeć do jednej
z podstawowych organizacji. Tworzono je za zgodą komitetu gminnego, miejsko-gminnego
lub miejskiego w oparciu o tzw. zasadę terytorialno-produkcyjną, tam gdzie było co
najmniej pięciu członków partii. Odpowiednikiem podstawowych organizacji partyjnych
były zakładowe i wiejskie organizacje partyjne. Zakładowe organizacje partyjne tworzono
w przedsiębiorstwach, instytucjach, urzędach, spółdzielniach, szkołach itp. Natomiast
wiejskie organizacje partyjne tworzono w miejscu zamieszkanie członków partii, gdy
w miejscu ich pracy nie było organizacji partyjnej oraz z członków partii gospodarujących
na wsi indywidualnie i nie pracujących zawodowo. Statut PZPR ustalał, że do zadań
podstawowych organizacji partyjnych należało: organizowanie działalności wszystkich
członków partii w celu wprowadzenia w życie polityki partii na danym terenie, praca
nad podnoszeniem marksistowsko-leninowskiej wiedzy i poziomu ogólnego członków i kandydatów
partii, podnoszenie świadomości politycznej ludzi pracy oraz organizowanie ich do
zadań stawianych przez partię, przewodzenie w walce o wykonanie planów produkcyjnych,
o wzmożenie wydajności i dyscypliny pracy, troszczenie się o poprawę materialnych
i kulturalnych warunków życia i pracy ludzi, pieczę nad ideowo-politycznym i moralnym
wychowaniem młodzieży oraz jej szkoleniem zawodowym, zapewnienie właściwego rozwoju
i należytej pracy związków zawodowych i organizacji społecznych, przyjmowanie do partii
nowych członków spośród kandydatów i ich polityczne wychowanie, tępienie nadużyć,
marnotrawstwa i biurokratyzmu. Władzą zwierzchnią podstawowej organizacji partyjnej
były zebrania ogólne. Zebrania odbywały się nie rzadziej niż raz na miesiąc. Omawiano
na nich zasadnicze problemy polityki partii, ważne polityczne i gospodarcze sprawy
danego terenu oraz podejmowano uchwały dotyczące pracy organizacji i jej członków.
Podstawowa organizacja partyjna przydzielała do wykonania każdemu ze swych członków
i kandydatów określone zadania partyjne. Do kierowania pracą partyjną podstawowe organizacje
partyjne liczące do 15 członków i kandydatów wybierały I i II sekretarza. Natomiast
większe organizacje wybierały egzekutywę w składzie 5-7 osób, w tej liczbie także
I i II sekretarza. Organizacje zakładowe liczące mniej niż 400 członków i kandydatów
wybierały na ogólnym zebraniu komitet zakładowy składający się od 7 do 11 osób. Większe
organizacje wybierały komitet zakładowy w liczbie 15 do 23 osób na konferencji zakładowej.
Komitet z kolei wyłaniał egzekutywę w liczbie 7-9 osób, w tym sekretarzy komitetu
nakładowego. Zakładowe organizacje partyjne w przedsiębiorstwach, spółdzielniach itp.,
ponosiły odpowiedzialność przed partią za stan gospodarczy i sprawną pracę w swoich
zakładach pracy. Ich zasadniczym obowiązkiem była polityczna kontrola i wpływanie
na pracę administracji przedsiębiorstw w sprawach dotyczących węzłowych problemów
.produkcji, ekonomiki, polityki kadrowej oraz warunków bytu i pracy załogi. PZPR po
przegranych wyborach do parlamentu w czerwcu 1989 r. oraz w zmienionej sytuacji politycznej
kraju rozwiązała się na XI Zjeździe PZPR w Warszawie 29 stycznia 1990 r. Przestały
wówczas istnieć także podstawowe organizacje partyjne PZPR.
3 j.a. jednostka archiwalna, .05 mb. metr bieżący
aktowe materiały archiwalne - 3 j.a. .05 mb.
0 j.a. jednostka archiwalna, 0 mb. metr bieżący
Aktotwórca: Podstawowa Organizacja Partyjna Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Wilkonicach
Inne nazwy twórcy:
Archiwum Państwowe w Lesznie
(ul. Solskiego 71, 64-100 Leszno)