Scope and content
Zawartość
Wśród przechowywanych w koszalińskim archiwum akt Sądu Obwodowego w Kołobrzegu przeważają
akta dotyczące spraw spadkowych i opiekuńczych. Zachowała się także spora część ksiąg
hipotecznych i gruntowych z dawnego powiatu miejskiego Kołobrzeg i powiatu kołobrzesko-karlińskiego:
1. księgi gruntowe, sygn. 1-396, z lat 1729-1945 [1954-1972]; 2. akta gruntowe, sygn.
397-404, z lat 1772-1880; 3) akta spraw cywilnych, sygn. 405-435, z lat 1728-1939
(zawierają informacje o umowach kupna-sprzedaży, umowach o czynsze wieczyste zawieranych
pomiędzy magistratem a gospodarzami chłopskimi, udzielaniu koncesji, naruszaniu stanu
posiadania. Można w nich odnaleźć informacje o sprawach spornych pomiędzy miejscowościami);
4) sprawy testamentowe, sygn. 436-2157 z lat 1749-1939 (w aktach znajdują się informacje
o sporządzanych testamentach, ich otwarciach, unieważnieniach i deponowaniu. Również
w tej grupie akt znajdują się dwa repertoria z lat 1779-1878); 5) regulacje spadkowe,
sygn. 2158-2204 z lat 1772-1899 (w aktach znajdują się informacje o prawnych skutkach
śmierci fizycznej osoby, przejście spadku na ustanowionych spadkobierców, zarówno
wskazanych w testamencie jak i tzw. spadkobierców ustawowych); 6) inwentarze spadkowe,
sygn. 2205-2211 z lat 1857-1878 (w tej grupie akt znajdują się przede wszystkim inwentarze
spuścizn po zmarłych małżonkach – „Die Verlassenschaften verstorbener Ehefrauen”);
7) sprawy opiekuńcze, sygn. 2212-2259, z lat 1762-1918 (w aktach znajdują się informacje
o ustanawianiu opieki prawnej nad dziećmi oraz poświadczenia umów adopcyjnych); 8)
recesy, sygn. 2260-2330 z lat 1797-1911 („Erbrezess” to rodzaj ugody, zawieranej w
sprawie podziału majątku po zmarłym pomiędzy jego spadkobiercami. Dokumenty sądowe
poświadczające taką ugodę również włączono do podgrupy „Erbrezesse”. Gdy spadkobiercami
były osoby niepełnoletnie, ugoda musiała być poświadczona przez Sąd Opiekuńczy. W
tej grupie akt znajdują się ugody i ich spisy); 9) sprawy rodzinne, sygn. 2331-2338
z lat 1826-1909 (w aktach znajdują się m.in. informacje o sporach majątkowych pomiędzy
rozwiedzionymi małżonkami); 10) fundacje, sygn. 2339-2360 z lat 1824-1935 (akta zawierają
informacje o działalności kołobrzeskich fundacji, m.in.: Fundacja Braunschweigów (Braunschweigsche
Familienstiftung), Fundacja Edelmannów (Edelmannsche Familienstiftung), Fundacja Wachholtzów
(Wachholtzsche Familienstiftung).
Record creators history
Dzieje ustrojowe
Sąd Obwodowy w Kołobrzegu (Amtsgericht Kolberg), był sądem pierwszej instancji. Powstał
w wyniku reformy sądownictwa, która nastąpiła w zjednoczonych Niemczech po uchwaleniu
ustawy o ustroju wymiaru sprawiedliwości (27 stycznia 1877 r.). Ustawa ta wprowadzała
czterostopniową strukturę sądów, gdzie sądami pierwszej instancji były sądy obwodowe
(Amtsgerichte), sądami drugiej instancji – sądy krajowe (Landgerichte), sądami trzeciej
instancji – wyższe sądy krajowe (Oberlandesgerichte), oraz sądem najwyższym (kasacyjnym)
– Sąd Rzeszy (Reichsgericht) w Lipsku. Zasięgiem swojego działania obejmował północną
i środkową część powiatu kołobrzesko-karlińskiego. Nowo utworzony Sąd Obwodowy w Kołobrzegu
rozpoczynając urzędowanie w 1879 r. przejął w sukcesji akta wcześniej działających
sądów niższych instancji: sądów miejskich, patrymonialnych (Stadt-, Patrimonialgerichte),
Królewskiego Sądu Miejskiego (Königliches Stadtgericht), połączonego Sądu Ziemskiego
i Miejskiego (Land- und Stadtgericht) oraz sądu powiatowego (Kreisgericht). Sąd obwodowy
jako pierwsza instancja orzekał w sprawach cywilnych i karnych; w sprawach cywilnych,
jedynie wtedy, gdy wartość przedmiotu sporu nie przekraczała początkowo 300 marek,
a następnie 500 marek. Sprawy dotyczące pracy, wynajmu mieszkań czy lokali, podróży,
kradzieży zwierząt, szkód wyrządzonych przez zwierzęta, prostytucji były rozpatrywane
bez względu na wartość sporu. Natomiast sprawy karne, tj. przywłaszczenia, oszustwa,
występki zagrożone karą pozbawienia wolności do trzech miesięcy oraz 600 marek grzywny,
kradzież przedmiotów do wartości 25 marek, paserstwo, uszkodzenie ciała, defraudacja
itp., były wyrokowane przez sąd ławniczy (Schöffengericht). Wykroczenia wobec ustawy
prawa leśnego (Feld- und Forstpolizei Gesetz) również zaliczane były do spraw karnych,
które rozstrzygał sąd obwodowy. Ponadto sąd obwodowy zajmował się niespornymi sprawami
takimi jak opiekuńcze, dotyczące spuścizn (przechowywał, otwierał i wykonywał testamenty).
Poza tym prowadził księgi i akta hipoteczno-gruntowe, przechowywał duplikaty metrykalnych
ksiąg kościelnych i ksiąg dawnych urzędów stanu cywilnego oraz rejestry: wzorców,
towarzystw, spółek i rejestry handlowe. Prowadził również postępowania upadłościowe,
zarządy przymusowe i licytacje. Odwołania i apelacje od jego wyroków oraz skargi były
kierowane do drugiej instancji – Sądu Krajowego w Koszalinie (Landgericht Köslin),
który sprawował na nim również bezpośredni nadzór administracyjny. Sąd Obwodowy w
Kołobrzegu zakończył działalność w 1945 r.
System of arrangement
Układ akt w zespole
- 1 Księgi i akta hipoteczno-gruntowe
- 2 Sprawy cywilne
- 3 Sprawy spadkowe i opiekuńcze
- 4 Sprawy rodzinne
- 5 Fundacje
Conditions governing access
Other finding aids
Informacje o innych pomocach ewidencyjnych
inwentarz książkowy
Extent
2360 j.a. jednostka archiwalna, 37.46 mb. metr bieżący
Genre of the material
aktowe materiały archiwalne - 2360 j.a. 37.46 mb.
Extent
0 j.a. jednostka archiwalna, 0 mb. metr bieżący
Language of the material
niemiecki
Record creator
Aktotwórca: Sąd Obwodowy w Kołobrzegu
Inne nazwy twórcy: Amtsgericht Kolberg
Content provider
(ul. M.Skłodowskiej-Curie 2, skr.poczt.149, 75-950 Koszalin)