Beschrijving
Inventaris van het archief van de stichting Havenbelangen te Rotterdam
Plaats van uitgave
Rotterdam
Jaar van uitgave
1986
Overheid of particulier
Particulier
Auteursrechten
U hebt toestemming tot bewerken en verspreiden van de documenten voor zover de gemeente
rechthebbende is. Voor overige documenten vraagt u toestemming aan de houder van de
auteursrechten. Gebruik van de documenten is daarom voor eigen risico.
Geschiedenis van de archiefvormer
Geschiedenis van de archiefvormer
<strong>Beknopte geschiedenis</strong>
In 1932 werd voor het departement Rotterdam van de Maatschappij voor Nijverheid en
Handel een serie voordrachten gehouden betreffende de moeilijke tijden die de Rotterdamse
haven als gevolg van de crisis doormaakte. Daaruit ontstond het initiatief tot een
nauwere samenwerking tussen de gemeente en een aantal op het gebied van de haven werkzame
organisaties, hetgeen op 21 december 1933 leidde tot de oprichting van de Stichting
Havenbelangen [NOTE De Telegraaf, 20 juni 1934.] . De initiatiefnemers beoogden door
middel van de Stichting in het binnen- en buitenland de aandacht te vestigen op de
haven. De gemeente Rotterdam zegde toe voor de helft in de kosten bij te dragen tot
een maximum van 10.000 gld.
In het eerste jaarverslag over 1934 wordt de taak van de Stichting wat nader omschreven:
- reclame in engere zin
- het bevorderen in binnen- en buitenland van een gunstig oordeel over Rotterdam en
meerdere bekendheid met haar haven, dus propaganda in ruimere zin
-research-arbeid.
In de praktijk betekende dit een veelheid van activiteiten, die uitgebreid in de jaarverslagen
en de 'Verslagen van de werkzaamheden van de Stichting' [NOTE jvs inv. nr. 11; verslagen
van de werkzaamheden inv. nrs. 7-8.] aan bod komen. Kort samengevat kwam het grotendeels
neer op:
- het ontvangen van bezoekers uit binnen- en buitenland en het organiseren van rondvaarten
door de haven
- het deelnemen aan tentoonstellingen in binnen- en buitenland
- het plaatsen van advertenties en artikelen in binnen- en buitenlandse vakbladen
- het houden van lezingen
- het organiseren van studie- en promotiereizen naar het buitenland
- het organiseren van de (Internationale) Havendagen.
Dat de Stichting haar taak breed opvatte, bewijst de instelling van een Commissie
tot Bevordering van de Industrialisatie van Rotterdam en Omstreken op 23 september
1935. Over het werk van deze commissie is buiten de publicatie van enkele "mededelingen"
[NOTE Zie inv. nrs. 142-144.] weinig bekend. Uit de jaarverslagen blijkt dat haar
werk tijdens de bezetting van 1940-1945 stil lag. Daarna blijkt er weer enig teken
van leven, maar het jaarverslag over 1947 maakt voor het laatst melding van de Commissie.
Volgens een brief van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rotterdam van 9 december
1935 delegeerde zij de gehele voorlichtende taak over de haven aan de Stichting [NOTE
Inv. nr. 15.] . Later zou daar wel verandering in komen: in een commentaar op het
50-jarig bestaan van de Stichting wijst het Rotterdams Nieuwsblad op de aanwezigheid
van een veelheid van instanties die aan haven-promotie doen, waardoor het budget van
de Stichting onder druk staat [NOTE RN 15 december 1983.]
Een ander initiatief was de oprichting op 27 januari 1939 van de Havenvereniging Rotterdam,
die later tot grote bloei zou komen. Twee leden van de Raad van Toezicht van de Stichting
waren reglementair lid van het bestuur van de Vereniging. Bij de reorganisatie van
de Stichting in 1972 zouden de rollen worden omgedraaid: de vereniging kreeg het recht
een bestuurslid van de Stichting te benoemen.
<strong>De organisatie</strong>
De oprichters van de Stichting waren:-het departement Rotterdam van de Nederlandse
Maatschappij voor Nijverheid en Handel-de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rotterdam-de
afdeling Rotterdam van de Metaalbond-het Comite van Graanhandelaren.
Deze organisaties benoemden zes leden in de Raad van Toezicht, veelal 'het bestuur'
genoemd. Het bestuur werd gecompleteerd door de benoeming van nog zeven leden door
de ledenvergadering. Het dagelijks bestuur vormde tevens het bestuur van de Stichting.
Reeds in 1936 werd de Raad uitgebreid met een lid dat de grote zeescheepvaart vertegenwoordigde.
Tot 1946 nam het aantal leden van de Raad steeds toe tot 19, waarna het bleef schommelen
tussen 19 en 21.
In 1968 werd een reorganisatie doorgevoerd, waarin werd bepaald dat twaalf organisaties
een vertegenwoordiger in de Raad zouden benoemen. Daarnaast kon de Raad personen uitnodigen
als lid toe te treden.
De jaarverslagen van 1969-1971 ontbreken, zodat we over deze periode niet over gegevens
beschikken. Het jaarverslag van 1972 maakt echter melding van een nieuwe reorganisatie.
Het werk van de Stichting, de 'Port Promotion' zou worden voortgezet als onderdeel
van de totale gemeentelijke activiteiten op het gebied van 'Rotterdam Promotion'.
Niet langer wordt gesproken van een Raad van Toezicht, maar van een bestuur. De leden
ervan zouden worden benoemd door de
- Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rotterdam-5 leden
- Scheepvaart Vereniging Zuid-5 leden
- Gemeente Rotterdam-2 leden
- Maatschappij voor Nijverheid en handel-1 lid
- Stichting Europoort-Botlekbelangen-1 lid
- Havenvereniging Rotterdam-1 lid, en het
- Centraal Bureau voor Rijn- en Binnenvaart-1 lid.
Het bestuur kon nog andere personen op persoonlijke titel uitnodigen zitting te nemen
in het bestuur, maar hiervan is spaarzaam gebruik gemaakt. Nieuw was de instelling
van een Raad van Advies. De nieuwe structuur werd op 14 maart 1972 gepresenteerd.
De bureauwerkzaamheden lijken de eerste jaren door secretaris J.Ph. Backx te zijn
waargenomen, maar al spoedig werd een chef-de-bureau benoemd, wiens functie officieel
als adjunct-secretaris te boek stond. Later veranderde dat in 'secretaris van het
bestuur' en na 1948 werd deze functionaris 'directeur' genoemd.
Aanvankelijk vond de stichting huisvesting bij het Gemeentelijk havenbedrijf in het
Poortgebouw. In 1944 verhuisde het bureau naar het beursgebouw aan de Meent.
Geschiedenis van het archief
Geschiedenis van het archief
Wegens de verhuizing van de Stichting naar een der Europoint-gebouwen, werd het archief
in 1985 aan het gemeentearchief aangeboden.
Vier dozen met krantenknipsels afkomstig van de Stichting Havenbelangen werden aangetroffen
bij het archief van de Stichting Rotterdam 1940 dat al eerder naar het gemeentearchief
was overgebracht. De archieven van beide Stichtingen werden oorspronkelijk bewaard
in het Beursgebouw en het feit dat de archieven blijkbaar door elkaar raakten, geeft
reeds een indicatie van het blijkbaar niet zo zorgvuldige beheer van het archief.
Verantwoording
Verantwoording
Bij de inventarisatie werd veel materiaal dat betrekking had op het al of niet plaatsen
van advertenties, het ontvangen van gasten, het organiseren van rondvaarten en het
verstrekken van inlichtingen, uit het archief verwijderd.
Belangrijke onderdelen van het archief zijn echter opvallend afwezig. Zo missen bijv.
alle notulen van de ledenvergadering (op een na) en van het dagelijks bestuur. Verslagen
van de vergadering van de Raad van Toezicht zijn voor een groot deel afwezig, evenals
de jaarverslagen. Uit de aanwezige jaarverslagen blijkt dat het bureau zorgde voor
een regelmatige stroom circulaires aan de leden, maar ook deze zijn niet aangetroffen,
op enkele na in de periode 1934-1935 en 1938 waarin de gehele correspondentie schijnt
bewaard gebleven te zijn. Kortom, het archief heeft veel van zijn waarde verloren
door het ontbreken van veel materiaal.
Navraag bij de Stichting en bij de Kamer van Koophandel in het Beursgebouw, waar het
archief was opgeslagen, leverde niets op. Mogelijk dat in de archieven van leden ontbrekende
series als ingekomen stukken zijn terug te vinden.
Tijdens de selectie van het archief van het Gemeentelijk Havenbedrijf werd een gedeelte
afgezonderd dat betrekking heeft op de Stichting Havenbelangen. Het betreft stukken
die door de directeur zijn ontvangen als lid van het bestuur en stukken die aan alle
leden en donateurs van de Stichting zijn verstuurd. Hoewel de stukken dus thuishoren
in het archief van het Havenbedrijf, zijn ze niettemin als aanvulling toegevoegd in
dat van de Stichting. De voornaamste reden daarvan is dat het overgrote deel van de
aanvulling bestaat uit agenda's, notulen, verslagen en correspondentie, gedeelten
die juist zo node ontbreken in het van de Stichting afkomstige archief. Een andere
reden is dat de stukken, ontvangen door de directeur als medebestuurder van de Stichting,
nauwelijks of geen betrekking hebben op het Havenbedrijf. Het betreft de inventarisnummers
248-270.
Het resterende archief van de Stichting Havenbelangen beslaat circa 3 meter.
In 2019 is de aanwinst van 2012 aan dit archief toegevoegd onder nummer 277-294.
Opmerkingen openbaarheidsbeperkingen
Opmerkingen openbaarheidsbeperkingen
Het gehele archief is zonder beperkingen voor ieder ter inzage.
Materiële staat
Materiële staat
Het archief van de Stichting Havenbelangen verkeert in goede staat.
Subjects:
APEX
Economie
Havens
Industrie, Handel en Dienstensector