Het gehele archief is zonder beperkingen voor ieder ter inzage.
Inleiding
Het verschijnsel "gereformeerde mannenvereniging" treffen we in Rotterdam-Centrum
voor het eerst aan tegen het einde van de vorige eeuw. Op 13 september 1894 kwam hier
een van de eerste mannenverenigingen van ons land van de grond. Deze vereniging, die
de naam "Voetius" ontving, stelde zich als doel "een krachtige uiting te zijn van
het ambt der geloovigen". Ze ging echter in haar werk op de duur zo ver dat ze zich
bemoeide met de verkiezing van kerkeraadsleden. Door op een dergelijke wijze te werk
te gaan, streefde ze haar eigenlijke doel voorbij. In 1906 ging de vereniging ter
ziele.
Het duurde tot 31 januari 1921 eer in Rotterdam-Centrum weer een mannenvereniging
werd opgericht. Evenals haar voorganger droeg deze de naam "Voetius". Enige jaren
later, in 1923, vond de oprichting van een tweede vereniging, "Dr.F.L.Rutgers" geheten,
plaats.
Landelijk kreeg "Voetius" bekendheid doordat ze de stoot gaf tot de oprichting van
de Bond van Gereformeerde Mannenverenigingen in Nederland. Dat feit vond op Rotterdams
grondgebied plaats, en wel op 24 februari 1922 in het kerkeraadsgebouw aan de Ammanstraat.
Hierboven werd reeds vermeld dat in betrekkelijk korte tijd in Rotterdam-Centrum twee
mannenverenigingen het levenslicht aanschouwden. Van deze beide verenigingen zetelde
"Voetius" in de wijk rond de Nieuwe Noorderkerk, terwijl "Dr. F.L. Rutgers" het gebied
rond de Nieuwe Oosterkerk als werkterrein had. In 1931 kwam het bestuur van de Kring
Rotterdam-Rechter Maasoever van de Gereformeerde Mannenbond bijeen om te spreken over
de oprichting van een vereniging in de westerwijk. Op 18 mei van dat jaar kwam men
in een zaal naast de Nieuwe Westerkerk aan de Ammanstraat tot de oprichting van de
derde mannenvereniging in Rotterdam-Centrum. Er waren op de oprichtingsvergadering
10 belangstellenden aanwezig; deze gaven zich allen als lid op. Met algemene stemmen
werd besloten de naam "Dr. Herman Bavinck" te gaan voeren. Het doel van de vereniging
werd als volgt geformuleerd: <BR>1. door studie en bespreking van onderwerpen
uit Schrift, Belijdenis en Historie, en alles wat daarmede verband houdt, onder haar
leden aan te wakkeren en te verdiepen de kennis der beginselen van het Gereformeerde
leven; <BR>2. voorts alles wat tot bloei en uitbreiding hiertoe mede kan werken..
Tevens werd op die dag een bestuur gekozen, bestaande uit: T. Borst (voorzitter),
A. v.d. Sloot (secretaris) en W. Sas (penningmeester). Op 1 juni werd dit bestuur
aangevuld met twee leden: J. Maas (bibliothecaris) en E. Hummelman (algemeen adjunct).
De vergaderingen werden twee maal per maand gehouden in het kerkeraadsgebouw aan de
Ammanstraat.
Ten gevolge van het bombardement op 14 mei 1940 verloor de vereniging haar vergaderlokaal
en haar bibliotheek. Deze ramp weerhield het bestuur en de leden niet door te gaan
met het verenigingswerk. Zo kwam men in de eerste oorlogsjaren bijeen in een evangelisatielokaal
aan de Bloemstraat en in een zaal van de Statensingelkerk. Vanaf 22 april 1945 vergaderde
men definitief in een zaal van de Bergsingelkerk.
Daar het gehele boekenbezit verloren gegaan was, moest een begin gemaakt worden met
de vorming van een nieuwe bibliotheek. Deze kwam er o.a. door bemiddeling van het
Comité voor geestelijke opbouw.
Het ledental van "Dr. Herman Bavinck" bewoog zich in de vooroorlogse jaren tussen
de 20 en 40. Het hoogste ledental werd in 1944 bereikt, n.l. 42. Na de oorlog bleef
het ledenbestand jaren op het vooroorlogse peil. Doch in het begin van de jaren zestig
begon in het gehele land, en in het bijzonder in de grote steden, de belangstelling
voor de mannenverenigingen af te nemen. Die verminderde belangstelling was bij "Bavinck"
ook duidelijk merkbaar. Het kwam dikwijls voor dat er slechts vijf leden per vergadering
aanwezig waren. Propaganda-aktiviteiten hadden niet het gewenste resultaat. Omstreeks
mei 1967 werd de laatste vergadering gehouden. Het duurde echter nog tot 1971 eer
de vereniging officieel werd opgeheven.
Ook de mannenvereniging "Voetius" kon het op de duur niet meer bolwerken. Aan haar
bestaan kwam op 3 december 1970 een einde. Van de mannenverenigingen in Rotterdam-Centrum
is thans nog slechts "Dr. F.L. Rutgers" overgebleven. Op 5 oktober 1973 mocht deze
vereniging haar 50-jarig bestaan herdenken.
Het archief van "Dr-Herman Bavinck" werd bewaard in een houten kast in een zaaltje
van de Bergsingelkerk. Vandaar werd het in 1971 overgebracht naar de gemeentelijke
archiefbewaarplaats aan de Mathenesserlaan.
De inventaris bestaat uit twee afdelingen, t.w. "stukken van algemene aard" (notulen,
correspondentie enz.) en "stukken van bijzondere aard" (financiële stukken, stukken
betreffende aktiviteiten enz.). In een "aanhangsel" is een lijst van bij het archief
aangetroffen publikaties opgenomen.