Geschiedenis van de archiefvormer
Geschiedenis van de archiefvormer
Harteveld Hoos en Heijermans
Harteveld Hoos en Heijermans
Ongeveer één jaar na de oprichting van rechtsvoorganger Harteveld Hoos & Co. (14-07-1915),
wordt op 27 juli 1916 de naam van voornoemde firma gewijzigd naar Harteveld Hoos en
Heijermans, met de toetreding van Abraham Heijermans, die samen met Pieter Harteveld
Hoos de directie van de firma gaat vormen. Het bedrijf richt zich op de handel van
steenkolen, cokes en briquetten en kan deze activiteiten ongewijzigd voortzetten tot
14 september 1940. Op deze datum moet Abraham Heijermans op verordening van de Duitse
bezetter aftreden als directeur van de vennootschap. Het bedrijf zet op 25 april 1942
de activiteiten voort met Adrianus Jan Groenendijk als vervangend directeur. Na de
Tweede Wereldoorlog keert Abraham Heijermans op 30 juli 1945 terug als directeur van
de firma.
Tussen 1956 en 1959 maakt Harteveld Hoos en Heijermans N.V. met vijf andere bedrijven
deel uit van de commanditaire vennootschap Kolen- en Transportonderneming Rotterdam
(K.T.R.), deze bedrijven zijn: Mineralen Im- en Export Maatschappij Rotterdam N.V.,
Henri van den Bergh N.V., Harteveld Hoos en Heijermans N.V., Invoer- en Transportonderneming
Invotra N.V. en Marcel A.J. Frey Kolenimport N.V.
Vanaf 1964 vinden belangrijke ontwikkelingen plaats in de nationale kolenhandel. Op
9 november 1964 ontvangt Harteveld Hoos en Heijermans een brief van het Ministerie
van Financiën met betrekking tot de intensivering van de distributie van aardgas in
Nederland. Het ministerie wijst op de nadelige gevolgen voor de kolenmarkt.
Op 15 maart 1967 doet Abraham Heijermans afstand van zijn rol als directeur. Hij blijft
procuratiehouder met onbeperkt volmacht, maar draagt zijn directeursrol over aan Nathan
Cohen (die voorheen directeur van de Mineralen Im- en Export Maatschappij Rotterdam
N.V was, dat onderdeel uitmaakte van de eerdergenoemde K.T.R.). In datzelfde jaar
vindt een statutenwijziging plaats waarbij het bedrijf zich naast vaste brandstoffen
ook gaat richten op de handel in vloeibare en gasvormige brandstoffen en aanverwante
middelen.
Op 31 maart 1967 wordt door de Nederlandse Vereniging van Kolenimport de noodklok
geluid. Vanwege de zachte winter van ‘66/’67, de toename van het olieverbruik en het
verbruik van aardgas verkeert de kolenmarkt in een crisis. Kolenhandelaren uit de
Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk beginnen de eigen markt te beschermen,
waardoor de exportprijs van hun producten stijgt. Dit leidt op de Nederlandse markt
tot een disbalans in de vraag-en-aanbod van steenkolen.
In 1972 wordt de B.V. ingevoerd als afzonderlijke rechtsvorm naast de N.V. De achtergrond
hiervan was dat N.V. ‘s verplicht de jaarrekening moesten publiceren. In navolging
van vele naamloze vennootschappen wijzigt ook Harteveld Hoos en Heijermans de rechtsvorm
naar een besloten vennootschap op 5 oktober 1972.
Eind jaren ’70 voert Harteveld Hoos en Heijermans een marktonderzoek uit naar (fluorescerende)
lampen en beginnen zij met de handel van respectievelijk de merken Tru-Lite, Duro-Lite
en Naturalite naast hun brandstoffenhandel.
Op 6 mei 1991 verkoopt Harteveld Hoos en Heijermans B.V. vijfenveertig aandelen aan
Serco Beheer B.V. en komt een einde aan de activiteiten van het bedrijf.
Onderliggende bedrijven en nevenactiviteiten
Onderliggende bedrijven en nevenactiviteiten
Naast eerdergenoemd commanditair vennootschap K.T.R., weet Harteveld Hoos en Heijermans
een aantal bedrijven aan zich te binden. De eerste samenwerking wordt aangegaan met
de N.V. Interlocale Anthraciethandel; dit bedrijf dat is opgericht in 1934, verkrijgt
in 1954 een lening ter waarde van 100.000 gulden van Harteveld Hoos en Heijermans
en bindt zich daarmee aan laatstgenoemde.
Op 25 september 1963 ontvangt Harteveld Hoos en Heijermans N.V. vijfenzeventig aandelen
in het bedrijf ENCEE-kolen N.V. Op 15 maart 1967 wordt Nathan Cohen directeur van
beide bedrijven, nadat Abraham Heijermans afstand doet van zijn directeursrol. Ook
de bedrijven Imobra N.V. en Savico Horeca Exploitatie B.V. worden dochterondernemingen
van Harteveld Hoos en Heijermans in respectievelijk 1966 en 1970.
Naast de verschillende ondernemingen zijn de directeurs ook actief in verenigingen.
Op 4 mei 1933 wordt de vereniging Verkolim (Vereeniging van Importeurs van Huisbrandkolen)
opgericht waar Pieter Harteveld Hoos de rol van secretaris op zich neemt. Daarnaast
spelen de directeurs ook nog een rol van betekenis bij de verenigingen Vereniging
van Groothandelaren in Brandstoffen en Vereniging van Nederlandse Kolenimporteurs.
Deze verenigingen fuseren in 1988 tot één vereniging met de naam: Vereniging van Nederlandse
Importeurs van – en Groothandelaren in Kolen.
Geschiedenis van het archief
Geschiedenis van het archief
Het archief van Harteveld Hoos en Heijermans heeft een thematische indeling. Notariële
akten over bijvoorbeeld de oprichting, de naamswijziging, wijziging van de rechtsvorm
en statuten en het vergeven van procuratievolmachten zijn allemaal gebundeld in een
map “geschiedenis HHH” en zijn chronologisch gerangschikt. In het mapje “archief HHH”
zit correspondentie en reclamefolders met betrekking tot productinformatie, prijsopgaven
en telegrammen van handelspartners. Deze zijn alfabetisch gerangschikt op naam van
afzender.
Thematisch bij elkaar bewaard zijn ook de agenda’s van 1960 t/m 1991, een mapje met
briefpapier in de huisstijlen van het bedrijf, rapporten met productinformatie, een
adressenbestand, een aandelenregister, naslagwerken van de Economische Hogeschool
Rotterdam (jaren ’40), balansen (1956-1986), kasboeken (1976-1981), jaarrekeningen,
aangiftebiljetten (dividend)belasting. Personeelslijsten en pensioenen worden gescheiden
bewaard van de directiepensioenen.
De meeste archiefbescheiden dateren van de ‘jaren 50 en later. Van de decennia na
de oprichting van het bedrijf in 1916 zijn enkel notariële akten bewaard gebleven.
Van de jaren ’40 zijn dictaten van de Economische Hogeschool Rotterdam bewaard, maar
van de administratieve neerslag van bedrijfsactiviteiten is uit deze periode weinig
bewaard gebleven.
Dit heeft waarschijnlijk als reden dat Abraham Heijermans in de periode 1940-1945
zijn directeursfunctie op verordening van de Duitse bezetter moest neerleggen en het
geschonken archief van hem was.
Vanaf de jaren ’50 is uitvoeriger gearchiveerd en als gevolg daarvan is er meer bekend
over de bedrijfsactiviteiten van tijdens en na deze periode. Van aandeelhouders en
onderliggende bedrijven zijn statuten, aandeelhoudersvergaderingen en correspondentie
bewaard gebleven.
Samenvatting van de inhoud
Samenvatting van de inhoud
De archieven van de firma betreffen vooral de groothandel in kolen: vennootschapsakten
en statuten, jaarstukken, notulen aandeelhoudersvergaderingen HHH (na 1955), correspondentie,
omzetcijfers, overeenkomsten met leveranciers en correspondentie met het Rijksbureau
voor Kolen, stukken betreffende het kantoorpand Mathenesserlaan 299, agenda's, adressenbestanden,
dictaten Economische Hogeschool (ca. 1942, prof Ten Doesschate) financiële stukken.
Ook zijn er stukken van onderliggende BV's, waaronder lampenactiviteiten: Serco, Savico,
IFS, Sobet, Truelite, Durotest, Pennplax en Naturalite.
Verantwoording
Verantwoording
Verantwoording van de gemaakte keuzes
Verantwoording van de gemaakte keuzes
Het archief is geïnventariseerd volgens de standaard ISAD(G).
Bij het inventariseren van dit archief zijn een aantal keuzes gemaakt die uitleg behoeven.
Zo is voor het aanmaken van rubrieken het criterium van minimaal vijf onderliggende
beschrijvingen gehanteerd. Toch is er binnen de rubriek “Bedrijfsactiviteiten” een
aantal rubrieken gemaakt (“Dierbenodigdheden” en “Apparatuur”) waarin dit niet het
geval is. Deze keuze is gemaakt omdat er een zeer duidelijke scheiding van de bedrijfsactiviteiten
te herkennen is in het aangeleverde archief. Daarnaast bevindt zich in elke rubriek
onder “Bedrijfsactiviteiten” een zogenaamd blind nummer of blanco nummer (inventarisnummer
137), omdat het onderliggende stuk op alle typen handelswaar betrekking heeft. Het
stuk is onder “Steenkolen” geplaatst, omdat dit de oorspronkelijke handel van het
bedrijf betreft.
Wat betreft herhaling in de beschrijvingen binnen de hiërarchische structuur van het
archief is ervoor gekozen de bedrijfsnaam van de archiefvormer (tenzij relevant) niet
te herhalen in onderliggende beschrijvingen. In het geval van dochterondernemingen,
overgenomen bedrijven en deelnemingen is herhaling van de bedrijfsnaam wel relevant
bevonden om bezoekers die trefwoord-gericht zoeken te helpen.
Bij sommige beschrijvingen is de keuze gemaakt om op de plaats van de redactionele
vorm "stukken inzake" te noteren. De archiefvormer heeft vooral bij de administratie
van hun financiën over verschillende jaren gekozen om diverse redactionele vormen
in één bundel te bewaren. Door "stukken inzake" te gebruiken wordt navolging gegeven
aan het respect des fonds-principe. Het gaat in het geval van deze beschrijvingen
om bundels met meer dan drie redactionele vormen zonder dat er sprake is van een dossier.
Vernietigingslijst
Vernietigingslijst
De meeste stukken op de vernietigingslijst zijn duplicaten van originele archiefbestanddelen.
De vernietiging hiervan behoeft geen verdere uitleg. Op de vernietigingslijst zijn
ook bankafschriften en kwitanties van kleine uitgaven openomen. Deze hebben weinig
te maken met de bedrijfsprocessen en hebben daarom een geringe informatieve waarde.
Omdat het overgedragen archief vrij gefragmenteerd is, is er gekozen de stukken betreffende
belastingaangiften van het moederbedrijf te bewaren, maar die van de dochterondernemingen
op de vernietigingslijst te plaatsen. Eveneens vanwege de fragmentarische aard van
het overgedragen archief is ervoor gekozen de stukken in de rubriek "Documentatie"
te bewaren omdat ze interessant zijn voor de context van het archief.
Geschiedenis van de ordening en de beschrijving
Geschiedenis van de ordening en de beschrijving
Op 11 december 2004 wordt de akte van schenking ondertekend voor de opname van het
archief van het bedrijf Harteveld Hoos en Heijermans (HHH). De weduwe van directeur
A. Heijermans draagt het archief over in zeven genummerde verhuisdozen en levert een
lijst mee waarin de inhoud van de zeven dozen staat beschreven.
De inhoud van de dozen volgens de schenker:
1.Balansen 1956-1986
2.Boekhouding, correspondentie, HHH akten, informatie betreffende onder BV’s
van onder andere ENCEE kolen, Serco Beheer B.V., Truelite prijsopgaven, Naturalite.
3.Correspondentie 1989 en 1990 en de boekhouding
4.Dictaten Economische Hogeschool Rotterdam, jaren ’40 van professor Ten Doeschate
1942/1943, adressenbestand en agenda’s van 1960-1990.
5.IMBRO (onder BV van HHH), balansen HHH, oude pensioenen, Savico, International Fuel
Supply (IFS), SOBET (onder BV’s van HHH).
6.Geschiedenis HHH, archiefmap HHH, Truelite, Durotest Pennplax (lampenactiviteiten).
7.Omzetcijfers 1980-1986, assurantiepolissen, ABN, Kamer van Koophandel, kantoorpand
Mathenesserlaan 229 Rotterdam, kasboeken, maandlijsten, diversen Nederland en buitenland
(betreffende debiteuren), losse kolenpapieren.
Na opname is het archief bestaande uit zeven verhuisdozen omgepakt in zevenentwintig
F1-dozen en één F2-doos. Het papieren archief verkeert in een goede staat. De omvang
van het archief is 488 cm.
Opmerkingen openbaarheidsbeperkingen
Opmerkingen openbaarheidsbeperkingen
Het gehele archief is zonder beperkingen voor ieder ter inzage.
