Geschiedenis van de archiefvormers
Rond het begin van de 20e eeuw begonnen verschillende soorten handeldrijvende middenstanders
in Nederland zich te verenigen in organisaties. Zo ontstond in 1903 de Nederlandse
Bond van Vereenigingen van de Handeldrijvende Middenstand (later de Nederlandsche
Middenstandsbond genoemd en uiteindelijk de Koninklijke Nederlandse Middenstandsbond),
waarin verschillende religieuze en politieke overtuigingen vertegenwoordigd waren.
In 1911 scheidden de katholieke middenstanders zich af en verenigden zich in de Nederlandsche
Rooms-Katholieke Middenstandsbond. In 1918 ontstond de Vereeniging van Christelijke
en Handeldrijvende Middenstand in Nederland, die later de naam Christelijke Middenstandsbond
kreeg.
Ook in Middelburg verenigden de Christelijke ondernemers zich, en in 1925 vond de
eerste bestuursvergadering plaats van de Vereniging voor de Christelijke Handeldrijvende
en Industriële Middenstand in Nederland, afdeling Middelburg. De vereniging ging ter
ziele in 1939 en was niet actief tijdens de oorlogsjaren, maar werd in 1948 heropgericht
als de Christelijke Middenstands Vereniging Middelburg (CMV Middelburg).
In 1972 onderging de vereniging een naamsverandering, en ging verder als Christelijke
Ondernemers Vereniging Middelburg (COV Middelburg), aangesloten bij het landelijke
NCOV (Nederlands Christelijk Ondernemersverbond).
Volgens de statuten stelde de vereniging zich ten doel ‘de erkenning, verbreiding
en toepassing van de Christelijke beginselen, zoals die in Gods Woord geopenbaard
zijn, op maatschappelijk terrein te bevorderen’ en wenste ‘de zedelijke en stoffelijke
belangen van de leden te behartigen’.
In de praktijk betekende dit dat CMV/COV Middelburg zich inzette voor de Christelijke
ondernemers in het midden- en kleinbedrijf met inachtneming van het Christelijke gedachtengoed.
De vereniging behartigde de belangen van deze ondernemers en trad op als vertegenwoordiger
richting lokale overheid en andere organen. Zo had zij onder meer een adviserende
functie binnen verschillende (gemeentelijke) commissies. Ook zette de vereniging zich
in ter bevordering van het Christelijk middenstands- en vakonderwijs.
In 1995 vond er een landelijke ontwikkeling plaats in het MKB landschap, en de organisatie
van de Middelburgse ondernemers veranderde mee. Het Koninklijk Nederlands Ondernemers
Verbond (KNOV) en het Nederlands Christelijk Ondernemers Verbond (NCOV) fuseerden
en vormden samen MKB-Nederland. Op regionaal niveau betekende dit dat COV Middelburg
en KNOV Middelburg vanaf 1995 samen verder gingen als Midden- en Kleinbedrijf (MKB)
Middelburg.
De samenwerking tussen de Middelburgse afdelingen van COV en KNOV was overigens niet
nieuw. Reeds sinds 1950 bundelde CMV Middelburg de krachten met de Middelburgse afdelingen
van het Koninklijk Verbond van Ondernemers (KVO) en het Nederlands Katholiek Ondernemers
Verbond (NKOV) onder de naam Middelburgse Middenstands Centrale (MMC), een gezamenlijk
overlegcentrum MKB dat gevormd was om een gesprekspartner te zijn voor de lokale overheid,
met het doel om aandacht te vragen voor het belang van MKB in het algemeen.
Na een naamsverandering in 1969 ging het samenwerkingsverband verder onder de naam
Middelburgse Centrale van Ondernemers (MCO).
Nadat KVO en NKOV in 1977 fuseerden tot het Koninklijk Nederlands Ondernemers Verbond
(KNOV), ging MCO verder als samenwerking tussen COV Middelburg en KNOV Middelburg,
en bleef in die samenstelling functioneren tot haar opheffing in 1994. Net als CMV/COV
Middelburg, behartigde MMC/MCO de belangen van haar leden door deelname aan verschillende
commissies, en door het organiseren van evenementen en (reclame)campagnes.
Geschiedenis van het archieven
De archieven van de Christelijke Ondernemersverenigingen van Middelburg en opvolger
zijn bewaard door de heer A.J. Burger, die zelf een aanzienlijke rol speelde binnen
het midden- en kleinbedrijf van Middelburg. Zo vervulde hij de rol van secretaris
bij CMV/COV Middelburg en MMC/MCO, en later ook binnen het interim-bestuur van MKB
Middelburg. Tevens was hij (bestuurs)lid van verschillende commissies. De archieven
zijn later bewaard door zijn familie, die ze uiteindelijk in 2015 schonk aan het Zeeuws
Archief.
Verantwoording van de bewerking
De archieven van de Christelijke Ondernemersverenigingen van Middelburg en opvolger
zijn in 2015 geschonken aan het Zeeuws Archief. Er was sprake van meerdere, zelfstandig
opererende archiefvormers. Elk archief is individueel geïnventariseerd, maar uit praktische
overwegingen is ervoor gekozen om de archieven bijeen te brengen in één toegang.
<ZB>
Bij verwerving verkeerden de archiefbescheiden nauwelijks in geordende staat. Na institutioneel
en archief-technisch onderzoek is ervoor gekozen om een inschatting van de oude orde
te maken. In grote lijnen is daarbij uitgegaan van de standaardwijze van inventariseren
die het Zeeuws Archief voor particuliere verenigingsarchieven hanteert, maar uiteraard
is het daaruit volgende archiefschema aangepast aan de individuele archiefvormers,
op basis van hun organisatie, taken en doelstellingen. Daar waar wel tekenen van de
oude orde gevonden werden, bijvoorbeeld op onderwerp geordende archiefbescheiden in
een aparte omslag, is deze zo veel mogelijk gehandhaafd.
Het archief van MKB Middelburg dat hier is opgenomen, is gevormd door het interim-bestuur
van de organisatie, dat in functie was van 1995 tot 1997. MKB Middelburg ontstond
nadat COV Middelburg fuseerde met een niet-confessionele partij, hetgeen betekent
dat de organisatie haar Christelijke karakter verloor. Het archief beslaat slechts
een korte periode, en de bewaarplaats van het latere archief van deze organisatie
is niet bekend.
<ZB>
Het archief van MMC/MCO is opgenomen als gedeponeerd archief. Het betreft een samenwerkingsverband
tussen CMV/COV Middelburg en een aantal niet-confessionele equivalenten, en als zodanig
valt het niet direct onder te brengen bij de Christelijke ondernemersverenigingen.
Het archief is niet compleet; met name uit de periode 1955-1959 zijn zeer weinig bescheiden
bewaard gebleven.
<ZB>
Voor de inventarisatie bedroeg de omvang van het archief 2 meter. Na selectie van
de voor vernietiging in aanmerking komende bescheiden resteerde 1,4 meter.
Aanwijzingen voor de gebruiker
Het archief is openbaar.
<ZB>
Bij verwijzing naar dit archief zou bij voorkeur de volgende bronvermelding gebruikt
moeten worden: Zeeuws Archief (ZA), archieven van de Christelijke Ondernemersverenigingen
van Middelburg en opvolger, inv.nr(s) …., daarna verkort als: ZA, COVM, inv.nr(s)
…
Subjects:
APEX
NOB
Industrie, Handel en Dienstensector