De kadastrale registratie
Registers
Bij de invoering van het kadaster in 1832 ontvingen de gemeenten, ten behoeve van
hun eigen dienst en van het publiek, een volledige set van de hieronder vermelde kadastrale
registers
met kopieën van de minuutplans, de gemeentelijke kaartbladen, en een overzichtskaart
van de indeling in secties en bladen. Deze bescheiden werden, uitgezonderd de OAT,
één maal per jaar opgestuurd om bijgewerkt te worden.
Sedert de toepassing van fotokopieer- en lichtdrukapparatuur behoefden de gemeentelijke
kadastrale leggers vanaf 1969 niet meer ter bijwerking te worden opgestuurd. Men ontving
kopieën van leggerartikelen en kaartbladen waarop zich in het afgelopen jaar wijzigingen
hadden voorgedaan. De gemeenten gingen sindsdien over tot het bewaren van series fotokopieën
van de bijgewerkte bladen van de leggers en percelenregisters.
Vanaf eind jaren "80 ging het Kadaster over op automatisering van de kadastrale registratie
(AKR). De gemeenten kunnen sedertdien via een online-verbinding met de dienst 'Kadaster
& Openbare registers' de benodigde aktuele gegevens en kaarten rechtstreeks opvragen.
De gemeentelijke kadastrale registers, ingevoerd vanaf 1832 zijn:
- Oorspronkelijk Aanwijzende Tafel :1832-1844;
- Suppletoir Aanwijzende Tafel:ca. 1836-1863;
- Register 71 (Percelenregister)vanaf 1844;
- Kadastrale leggervanaf 1832;
- Alfabetische lijst1832-1863;
- Alfabetische Naamwijzer1864-1929;
- Algemene Naamwijzervanaf 1929.
De gebruikelijke datering van mutaties in de registers is in dienstjaren, meestal
afgekort tot 'dj.'. Dit is een globale datering, aangezien er enige tijd kan zijn
verstreken tussen melding en verwerking van de gegevens.
De kadastrale leggers bevatten de basisgegevens en wijzigingen van gebouwd en ongebouwd
eigendom gespecificeerd per eigenaar. Bij uitgebreide leggerartikelen werd het vervolg
bijgeschreven op het onbeschreven gedeelte van een ander leggerartikel, later ook
achterin het register op afzonderlijk genummerde pagina's (Vervolg zie folio nr...').
Een eigenaar kan in meer dan één artikel te boek staan, hetzij als hoofd-eigenaar,
hetzij als mede-eigenaar/vruchtgebruiker.
De percelenregisters bevatten de verwijzingen sectiegewijs per perceel naar de leggerartikelen
van de eigenaren. Vanaf ca. 1860 werden perceelsnummers geregistreed per jaar van
uitgifte en kan men aldus zien uit welk dienstjaar een perceelswijziging stamt.
De naamlijsten zijn alfabetische indexen op de beginletters van de familienaam, verwijzend
van eigenaar naar leggerartikel. Bij gebreke van nadere personalia zijn gelijknamige
personen echter niet te onderscheiden. De tenaamstelling blijft soms na het overlijden
van de eigenaar nog lange tijd gehandhaafd.
Kaartbladen
De kadastrale gemeenten werden oorspronkelijk ingedeeld in secties, gemerkt met een
letter. Deze secties waren geordend in alfabetische volgorde rechtsom ('met de klok
mee'). De secties waren onderverdeeld in genummerde bladen, geordend in numerieke
volgorde eveneens rechtsom. Bij ingrijpende wijzigingen in een gedeelte van een kaartblad
werd in de 20e eeuw het betreffende gebied er soms uitgelicht en afzonderlijk uitgewerkt
als een nieuw blad van dezelfde sectie of als een afzonderlijke nieuwe sectie.
Van een aantal gemeenten zijn de Oorspronkelijk Aanwijzende Tafel en de oudste kaartbladen
gereproduceerd en in druk uitgegeven door de stichting Werkgroep Kadastrale Atlas
Gelderland 1832 te Arnhem. Zo mogelijk en nodig is daarnaar verwezen.
Bestanden & inventarisatie
Hengelo (G)
De kadastrale gemeente bestaat uit de secties A (het Broek), B (Noordink), C (Zelle),
D (Varssel), E (het Klooster), F (Dunsborg), G (Keijenborg), H (het Gooij), I (Bekveld)
en K (het Dorp).
Ontbrekend: Kaarten van de secties A, B en C. De sectiebladen bestrijken de periode
1832-1894, jongere edities (reprofoto's, lichtdrukken) ontbreken. De sectiebladen
D-2, D-3, G-1, H-1 en I-1 ontbreken geheel. Zie ook de reproducties van kadastrale
kaartbladen 1832 van Hengelo (G) in de studiezaal.
Hummelo
De kadastrale gemeente bestond oorspronkelijk uit de secties A (Enghuizen), B (het
Broek), C (de Heide), D (Hummelo).
Ontbrekend: Van de kaartbladen van de secties A, B en D ontbreken merendeels de oudere
edities. Zie ook de reproducties kaartbladen 1832 Hummelo in de studiezaal.
Keppel
De kadastrale gemeente omvat de secties A (het Hoefken), B (de Telling), C (Hoog Keppel),
D (Laag Keppel), E (Eldrik), F (de Beemster), G (Drempt), H (het Hogeveld).
Ontbrekend: De naamlijst. Oudere naamindexen zie de kadastrale legger 1e serie. De
series sectiebladen vertonen hiaten. Zie ook de reproducties kaartbladen 1832 van
Keppel in de studiezaal.
Steenderen
de kadastrale gemeente omvatte oorspronkelijk de secties A (Bronkhorst), B (Bakerweerd),
C (Baak), D (Baaksche broek), E (Baker veld), F (Holtslag), G (Reigersvoort), H (Toldijk),
I (Covik), K (Meerbrink), L (de Luur), M (Olburgen), N (de Emmer), O (het Dorp).
Ontbrekend: De Oorspronkelijke en Suppletoir Aanwijzende Tafels, de artikelgewijze
legger en percelenregister 'No. 71' van de 3e serie.
De kaartbladen ontbreken van alle secties en zijn volgens mededeling van de afdeling
Post & Archiefzaken gem. Bronckhorst d.d. 09.07.2013 niet meer aanwezig. Zie hiervoor:
Kadastrale Atlas Gelderland 1832, deel Steenderen, uitgave WKAG Arnhem 1994.
Vorden
De kadastrale gemeente omvatte oorspronkelijk de secties A (Veldwijk), B (Mossel),
C (Wildenberg), D (Medler), E (De Wierse), F (Linden), G (het Deldensche Broek), H
(Delden), I (Hackfort), K (Vorden).
Ontbrekend: De Oorspronkelijke - en Suppletoire tafels. De kadastrale kaartbladen
van de meeste secties ontbreken, aanwezig zijn slechts bladen van de oude secties
A, B, C en K en van de nieuwe secties M, R en S, echter onvolledig. Voor de Oorspronkelijk
Aanwijzende Tafel en ontbrekende kaartbladen zie Kadastrale atlas Gelderland 1832,
deel Vorden, uitgave WKAG Arnhem 1994.
Zelhem
De kadastrale gemeente omvatte oorspronkelijk de secties A (de Meene), B (de Heide),
C (het Halsche veen), D (Halle), E (de Nijman), F (Brunsveld), G (Heidenhoek), H (het
Broek), I (Winkelshoek), K (Witten Brink), L (Velswijk), M (Oosterwijk), N (het Dorp).
Ingevolge de gemeentelijke herindeling in 2005 behoort sectie H thans tot het grondgebied
van de gemeente Doetinchem.
Ontbrekend: De Oorspronkelijk Aanwijzende Tafel geheel, de Suppletoire Aanwijzende
Tafel grotendeels. De kaartbladen van sectie F ontbreken geheel, series van overige
secties zijn meestal incompleet. De collectie bestrijkt de periode 1832-1922, jongere
edities (reprofoto's, lichtdrukken) ontbreken. Zie zo nodig de reproducties kaartbladen
1832 van Zelhem in de studiezaal.
Het kaartenbestand is aangevuld met een collectie kadastrale bladen in verkleind formaat
betreffende de secties B t/m O van de periode 1933-1946. Deze bevat bladen, die in
het gemeentelijke bestand niet meer aanwezig zijn en is derhalve als gedeponeerd deelbestand
opgenomen. Daarin ontbreken echter de secties D, G, I en M.
Inventarisatie
Bij de datering van originele getekende bladen is het beginjaar ontleend aan de vermelde
datum van vervaardiging. Het eindjaar is het vermelde jaar van buitengebruikstelling
of het jaar van afgifte van het laatste (=hoogste) perceelsnummer. De oudste kaartbladen
zijn veelal reeds getekend in de jaren voorafgaand aan de invoering. Bij de datering
daarvan is uitgegaan van het jaar van gereedkomen van de 'verzamelkaart', het overzichtsblad.
Bij ontbreken daarvan is uitgegaan van het jaar van invoering 1832.
Bij lichtdrukkaarten en fotografische reprodukties is het beginjaar dat van het oorspronkelijke
moederblad, het eindjaar het vermelde jaar van afgifte van het blad. Het eindjaar
van ongedateerde bladen is het jaar van uitgifte van het laatste perceelsnummer.
De kadastrale register- en kaartenbestanden zijn per gemeente wisselend van samenstelling
en volledigheid. Bij de huidige inventarisatie is er naar gestreefd om van kadastrale
bladnummers met weinig mutaties één exemplaar per 10 jaar te bewaren. Daarvan is afgeweken
bij sterk aan veranderingen onderhevige situaties. In kleine en incomplete bestanden
is niet of terughoudend geschoond.
De hier beschreven kadastrale bescheiden van de gemeenten Hengelo (G) en Steenderen
waren oorspronkelijk opgenomen in resp. de toegangen SARA 0153 en 0446. De kadastrale
bestanden van de gemeenten Hummelo & Keppel, Vorden en Zelhem waren nog niet beschreven.
Ingevolge de gemeentelijke herindeling in 2005 behoren voornoemde gemeenten tot de
nieuwe gemeente Bronckhorst. De kadastrale bescheiden van de gefuseerde gemeenten
werden aanvankelijk samengevoegd en ingedeeld in de bestanden SARA 1232 Bronckhorst
(registers); SARA 0983-2 Bronckhorst (kopiebestanden); SARA 0608-5 Bronckhorst (kaartbladen).
Om reden van overzichtelijkheid zijn al deze bestanden van de gemeente Bronckhorst
nu in één bestand samengebracht. Zij kunnen niet meer worden aangevraagd via de voormelde
inventarissen.
Doetinchem, me
Documentatie
- Keverling Buisman, F. en E. Muller. Kadastergids voor de raadpleging van hypothecaire
en kadastrale archieven uit de 19e en de eerste helft van de 20e eeuw. 's-Gravenhage
1979.
- Kruizinga, P. Kadastrale gegevens en aanverwante bronnen 1812-1990;
in: Broncommentaren 3 - Bronnen betreffende de registratie van onroerend goed in de
negentiende en twintigste eeuw.
- Kruizinga, P. en S.E.M. van Doornmalen. De kadastrale kaart 1812-1890;
in: Broncommentaren 3.
NB: Zie ook de inleiding en literatuuropgave in de Kadastrale Atlas.
- Kadastrale Atlas Gelderland 1832, deel: Steenderen. Arnhem 1994.
- Kadastrale Atlas Gelderland 1832, deel: Vorden. Arnhem 2011.
In de studiezaal zijn series reprofoto's aanwezig van de kaartbladen van 1832 van
de kadastrale gemeenten Hengelo (G), Hummelo, Keppel en Zelhem.