Archiefvormer
Doctorandus Wilhelmus Johannes Tops (1921 - ca 2004), geboren te Groenlo, was pater
van de Orde der Carmelieten en conrector van het gymnasium en kleinseminarie Sancti
Alberti van deze orde te Zenderen bij Borne (O). Van 1966 tot 1978 was hij rector
van het Jacobus College te Enschede en in de jaren 1984-1989 pastoor van de St. Willibrordusparochie
te Vroomshoop (O).
Pater W.J. Tops verzamelde en vervaardigde transcripties van oorkonden betreffende
Groenlo vanaf 1972 en zette zijn werk voort tot ongeveer 2003. Hij assisteerde daarnaast
zijn broer Nicolaas Johannes Tops (1908-1995) bij diens historisch onderzoek door
de vertaling en interpretatie van latijnse teksten. Hij publiceerde zelf betreffende
de instellingen waar hij werkzaam was, over de historie van het onderwijs door de
Karmelieten in Twente en van de Sint Willibrordusparochie te Vroomshoop. Na de dood
van zijn broer Nico in 1995 werkte hij in 2001 mee aan de postume publicatie van diens
onverschenen werk, dat reeds in concept gereed lag. Zelf werkte hij aan een bronnenuitgave
van documenten betreffende Groenlo in de 14e eeuw. Helaas heeft hij deze door zijn
overlijden niet kunnen voltooien.
Het archief
Het bestand bevat, naast een beperkt aantal persoonlijke stukken van W.J. Tops (1921
- ca 2004) en zijn broer N.J. Tops (1908-1995), vooral stukken betreffende hun onderzoekingen
en publicaties. W.J. Tops' aktiviteiten resulteerden in een grote hoeveelheid afschriften,
transcripties en vertalingen van oud bronnenmateriaal betreffende Groenlo. Daarnaast
bewaarde hij enige documentatie betreffende Twente. Veel historische documentatie
en concept-teksten zijn echter afkomstig van zijn broer Nico J. Tops en in eerste
instantie in zijn archief terechtgekomen door uitwisseling en overleg inzake diens
historisch onderzoek. Zijn aandeel daarin betreft vooral de vertaling en interpretatie
van teksten in het Latijn van middeleeuwse oorkonden en kerkelijke documenten met
betrekking tot de historie van Groenlo. De verdere uitwerking en aanvulling door uitgebreid
en intensief onderzoek kwam voor rekening van N.J. Tops, en resulteerde in een groot
aantal publicaties op diens naam.
De herkomst van stukken is voor de buitenstaander niet altijd duidelijk. Latere stukken
afkomstig van N.J. Tops zijn herkenbaar, omdat door diens slechtziendheid zijn handschrift
groter werd en de bijlagen moesten worden vergroot tot A3-formaat. In tweede instantie
zijn een deel van diens persoonlijke stukken en documentatie ook na zijn dood in 1995
bij zijn broer W.J. Tops terecht gekomen. Deze heeft ze niet alleen gebruikt voor
de correctie en aanvulling van twee ongepubliceerde werken van zijn broer, die in
2001 postuum verschenen, maar ook voor eigen onderzoek. W.J. Tops heeft zelf vele
transcripties en vertalingen van oorkonden geschreven en in net uitgetypt. Deze waren
waarschijnlijk bestemd voor een bronnenuitgave van documenten betreffende Groenlo
in de 14e eeuw, die door zijn voortijdig overlijden niet is gepubliceerd.
Stukken betreffende een groot deel van de behandelde onderwerpen zijn reeds eerder
overgedragen, zie hiervoor bestand SARA 0130 Collectie N.J. Tops, Groenlo.
Inventarisatie
Uit de collectie W. Tops werd na de overdracht omstreeks 2004 reeds het boekenbezit
verwijderd. Stukken vóór 1995 zijn meestal afkomstig van N.J. Tops, aangevuld met
notities van W.J. Tops. Laatstgenoemde heeft echter na 1995 ook stukken afkomstig
van N.J. Tops zelf bewerkt en aangevuld. Om deze redenen was reconstructie naar herkomst
niet goed mogelijk en vanwege het tijdsbeslag ook niet gewenst. De inhoud van aangetroffen
pakketten was divers. Bijgevoegde lijsten voor zover aanwezig kwamen meestal niet
overeen met de inhoud omdat stukken ontbraken of waren toegevoegd. Persoonlijke stukken
van de broers zijn afzonderlijk geplaatst. Er is geen onderscheid gemaakt tussen stukken
betreffende individueel of gemeenschappelijk historisch onderzoek. Deze zijn op onderwerp
bij elkaar geplaatst. Door de auteurs gevormde bundels uit ordners betreffende meerdere
onderwerpen zijn niet gesplitst, maar te vinden onder 'algemeen'.
Selectie en vernietiging.
Uit het bestand zijn dubbele stukken, niet-zuurvrije verpakkingsmaterialen, metalen
en kunststof bind- en hechtmiddelen verwijderd. Schadelijke kopieën zijn vervangen.
Literatuur en overige bronnen
Buter, A. In de stat van Grol, een portret van 700-jarig Groenlo. Groenlo 1977.
Engel, P. De geschiedenis van het Sint Joseph zusterhuis ofwel het Grote gesticht
te Groenlo. Groenlo 1991.
Engel, P.H.C. Grolse gilden; in: Grepen uit Grols verleden - deel 1. Groenlo z.d.
[1982].
Engel, P.H.C. Tussen twee torens, kerkelijk Grol vanaf omstreeks 900 tot 1900; in:
Grepen uit Grols verleden - deel I. Groenlo z.d. [1982].
Hofman, H.J. Diverse publicaties betreffende parochie- en kerkgeschiedenis zie de
jaarboeken 'Archief voor het Aartsbisdom Utrecht'.
Huirne-Konings, M. Kerkelijke en wereldlijke geschiedenis van Groenlo in de Middeleeuwen.
Groenlo 1989. [Groenlose historische reeks nummer 1]
Meijeraan, H. Index op: Groll in de zeventiende en achttiende eeuw. Groenlo 2001.
Thielen, T.H.A.M. Bijdragen tot de geschiedenis van de katholieke enclave Groenlo-Lichtenvoorde.
Zutphen 1966.
Tops, N.J. Bijdrage aan de geschiedenis van de stad Groll: begin 16e - eind 17e eeuw.
Groenlo 2001. [Groenlose historische reeks nummer 9]
Tops, N.J. De Reformatie en de vicarie- en kloostergoederen te Groenlo 1580-1660;
in: Archief voor de geschiedenis van de katholieke kerk in Nederland, 1990 nummer
1.
Tops, N.J. Groll inde zeventiende en achttiende eeuw: een kerkelijk, politiek en strategisch
storende factor in het oosten van de Republiek. Groenlo 1992.
Tops, N.J. Paapse stoutigheden - het conflict tussen Magistraat en Katholieken; in:
Grepen uit het Grols verleden - deel 2. Groenlo 1984.
Tops, N.J. Publicaties in 'Artikelen over Groenlo', deel I en II. Groenlo 1984- :
Toelichting bij de lijsten vanaf 1597; Gegevens over de schepenen van Groenlo tot
1718; Enige gegevens over de uitbouw van de vesting Grol na 1606, dienende tot beter
begrip van de bijdrage over de samenvoeging van de beide kloosters; De kerkelijke
goederen in het oude kerspel Groenlo na 1600; De kerkelijke toestand in Groenlo na
de verovering door Maurits in 1597; Groll van 1590-1597 en 1606-1627: de Spaanse vesting
in het licht van de toenmalige contributie- en licentierekeningen te Maastricht; Groenlo
tussen 1690 en 1702; Het servitieboek over de jaren 1630-1635 en enige conclusies
daaruit; Correcties en aanvullingen op het boek van N.J. Tops, Groll in de zeventiende
en achttiende eeuw.
Tops, N.J. Strijd om de kerkelijke jurisdictie in Groenlo (1699) en Een verhandeling
over het klooster Engelhuysen. Groenlo 1997. [Groenlose Historische reeks nr. 8]
Tops, W.J. De komst van de Karmelieten in Twente; in: De Karmel in Twente 1855-1995,
140 jaar zielzorg en middelbaar onderwijs. Enschede 1995.
Tops, W.J. Kroniek van de Willibrordusparochie te Vroomshoop 1863-1990. Z.p., z.j.
Vemer, W.P. Kroniek van Groenlo. Groenlo 1966.
ECAL, bestand SARA 0010 Collectie P. Engel, Groenlo.
ECAL, bestand SARA 0130 Collectie N.J. Tops, Groenlo.