#guid
0E5A5482EFD64A539F1494114C0BA05B
Toegang
Inventaris
Gemeente
Winterswijk
Het bedrijf
Het gemeentelijk Slachthuis te Winterswijk werd in 1928 gebouwd nabij de kruising
van de Tuunterstraat en de spoorlijn Winterswijk-Zutphen. Men verrichtte er de keuring
en slachting van aangevoerd vee en hield toezicht op de plaatselijke slagerijen, exportslachterijen
en de huisslachtingen bij de boerenbedrijven in de buurtschappen, daarnaast ook op
levensmiddelen- en horecabedrijven. Ook verhuurde men slachtruimten en koel- en pekelcellen
aan plaatselijke slagers.
Het slachthuis werd weldra uitgebreid met een destructor voor de vernietiging en verwerking
van afgekeurd en gestorven vee en slachtafval. Deze werd omwille van hygiëne en overlast
in 1930 verplaatst naar de Wooldseweg nabij de spoorlijn Winterswijk-Zevenaar. Men
verwerkte er ook kadavers en industrieel dierlijk afval uit de omliggende gemeenten
Aalten, Bergh, Dinxperlo, Groenlo, Lichtenvoorde, Wisch en Zevenaar. De destructor
werd in 1940 als particulier bedrijf voortgezet onder de naam Dierlijke Afval Verwerking.
Begin jaren ''90 werd de kadaververwerking beëindigd en dit bedrijf gesloopt.
Tijdens de 2e wereldoorlog werd in 1941 de directeur van het Slachthuis tevens belast
met het toezicht op de gemeentelijke Centrale keuken, die in het complex werd ingericht
t.b.v. de voedselvoorziening. De Keuringsdienst speelde in de naoorlogse decennia
tevens een rol in de bestrijding van TBC door signalering en destructie van besmet
vee.
De slachtaktiviteiten werden in 1959, en het bedrijfscomplex in 1962 overgenomen door
Exportslachterij De Haas, vanaf 1970 door de Nieuwe Vlees Combinatie (NVC). Aan de
achterzijde van het bedrijf stond sedert 1968 een nieuw kantoorpand van de gemeentelijke
Keuringsdienst, met een noodslachtplaats, vrijbankwinkel en laboratorium. Na het vertrek
van de NVC in 1988 en van de Keuringsdienst in 1989, werd het complex gesloopt en
verrees hier de huidige woonwijk De Lelie. [NOTE Zie: W. Peletier. Winterswijk - een
eeuw verandering deel 2b. (Winterswijk 2000) p. 137 e.v.]
De organisatie
De belangen van het Slachthuis als gemeentelijke dienst werden behartigd door een
commissie bestaande uit de wethouder/portefeuillehouder en een aantal gemeenteraadsleden,
geassisteerd door de directeur Gemeentewerken als secretaris.
De directeur van het Slachthuis was een gediplomeerd dierenarts. Eén van de plaatselijke
dierenartsen werd aangewezen om zo nodig op te treden als zijn plaatsvervanger en
adjunct.
De directeur bleef na de verzelfstandiging van de destructor nog enige tijd toezichthouder
en adviseur van die instelling. In de oorlogsjaren was hij tevens directeur van de
gemeentelijke Centrale keuken, die in het Slachthuis gevestigd was.
De taken m.b.t. inspectie en vleeskeuring in het kader van de Vleeskeuringswet en
de Destructiewet werden uitgevoerd onder toezicht van de Rijksdienst voor Keuring
van Vee & Vlees. In 1980 telde de dienst 2 directieleden, 3 hoofdkeurmeesters, 3 keurmeester-opzichters,
2 keurmeesters, 1 administrateur en 1 stempelaar. De keurmeesters keurden zowel het
voor binnenlandse slachting als het voor exportslachting aangeboden vee. De stempelaar
was tevens belast met algemene onderhoudswerkzaamheden.
Het archief
De bedrijfsmatige administratie werd gevoerd door administratief personeel op het
slachthuis. Begroting, jaarrekening en personeelsaangelegenheden werden afgehandeld
door de afdelingen Financien en Personeelszaken van de Gemeentesecretarie. Daartoe
was bij de dienst Gemeentewerken een administrateur belast met de coordinatie. De
begroting en rekening van Slachthuis & Vleeskeuringsdienst maakte jaarlijks onderdeel
uit van de algemene gemeentelijke begroting en rekening.
In het Slachthuis werd in 1951 een deel van het magazijn als archiefruimte ingericht.
De Vleeskeuringsdienst verhuisde in 1968 naar een nieuw pand aan de achterzijde van
het bedrijf. Hier werd het archief bewaard in een ladenkast in de directiekamer. Ingevolge
de Vleeskeuringswet 1984 werd de gemeentelijke Vleeskeuringsdienst m.i.v. augustus
1985 opgeheven. Haar archief werd formeel overgedragen aan de Rijksdienst Keuring
Vee & Vlees, maar bleef materieel berusten in het het plaatselijke kantoor. De administratie
van lopende zaken ging over naar Kring 7 van de Rijksdienst Keuring Vee & Vlees te
Doetinchem.
De inventarisatie
In verband met de sluiting van de Winterswijkse vestiging per 1 oktober 1988, werd
het archief van de plaatselijke keuringsdienst overgebracht naar de archiefbewaarplaats
in het Gemeentehuis aan het Mevrouw Kuipers-Rietbergplein.
Het archief was aanvankelijk alfabetisch-chronologisch op trefwoorden ingedeeld. Deze
ordening werd verstoord door wijziging en aanvulling, waarna de volgorde numeriek
werd vastgelegd middels een rubriekscode. Mogelijk dateert deze opzet uit 1941, het
beginjaar van een deel der onderwerpsgewijze series. In 1942 werd wegens papierschaarste
90 kilo archief ingeleverd. Van de voorafgaande periode 1929-1940 zijn slechts jaarverslagen
en akten aangetroffen.
De oorspronkelijke rubrieken werden destijds niet consequent gebruikt. Afzonderlijke
onderwerpen betreffende de organisatie zijn ook te vinden in de serie algemene correspondentie
en onderwerpen betreffende taakveld en werkzaamheden zijn ook aanwezig in de serie
correspondentie van de Keuringsdienst. De chronologische volgorde van de stukken is
meestal omgekeerd.
Lijst van aangetroffen rubrieken
De rubricering bevat doublures en overlappingen, omdat de oorspronkelijke alfabetisch-numerieke
indeling naderhand door wijziging en aanvulling is verstoord.
1. Aanmeldingen bedrijven
4. Algemene zaken
5. Begrotingen
6. Belastingen, assurantie
10. Elektriciteit
11. Erfpacht
12. Export
13. Waterleiding
14. Gebouwen
15. Huisslachtingen
16. Koelcellen
19. Jaarrekening
20. Invoerkeurlonen
21. Koelhuis
22. Laboratorium
23. TBC
24. Machines, apparatuur
25. Idem
27. Destructie
28. Pensioenen
29. Personeelszaken
30. Inspectie Volksgezondheid, Veterinaire dienst
31. Pensioengrondslagen
32. Invoerkeurlonen
34. Verordeningen, reglementen
34a. Restitutieberekening
35. Uitvoering Vleeskeuringswet
36. Verkooplokaal
40. Woningen
41. Spoorwegverbindingen
43. Raad van Arbeid, I.Z.A.
44. Slachthuiscommissie
46. Georganiseerd Overleg
47. Nieuwbouw Slachthuis
I. Rijks Invoer Keuringsdienst
II. Rijks Uitvoer Keuringsdienst
IIa. W. Duitsland
IIb. België, Luxemburg
IIc. Frankrijk
IId. Italië, Zweden
IIe. Engeland
IIf. Egypte
IIg. Amerika
IIh. Malta
IIi. Z. Afrika
IIj. Barbados, Panama
IIk. Zwitserland, Oostenrijk, Hongarije
III. Veehouderij Centrale
IV. Ned. Zuivel Centrale
V. Vereniging van Slachthuisdirecteuren
Lijst van ontbrekende rubrieken
2. Aanvragen gebruik Slachthuis
3. Afschrijvingen
7. Benzine, gasolie
8. Dienstkleding
9. Drukwerk, bureaubehoeften
17. Huur pekelcellen
18. Intrest
26. Onderhoud
33. Verkoop haar
37. Loonbelasting
38. Vrachtbrieven
39. Accijnzen
42. Bestellingen
45. Stoomketel
Oude plaatsingslijst
doos 1: (1) t/m (4), 1941-1950.
doos 2: (4) 1951-1982 t/m (5) 1941-1954.
doos 3: (5) 1955-1982 t/m 915).
doos 4: (16) t/m (23).
doos 5: (24) t/m (29).
doos 6: (29) 1955-1982 t/m (31) 1941-1956.
doos 7: (31) 1942-1963 t/m (34a).
doos 8: (35) 1941-1949.
doos 9: (35) 1948-1950.
doos 10: (35) 1951-1961.
doos 11: (35) 1962-1971.
doos 12: (35) 1969-1982.
doos 13: (36) t/m (43).
doos 14: (44) t/m (47); (I) 1941-1958.
doos 15: (I) 1964-1968.
doos 16: (I) 1969-1982 t/m (II) 1940-1964.
doos 17: (II) 1965-1971.
doos 18: (IIa) t/m (IIe).
doos 19: (IIf) t/m (IIk); (III) t/m (V).
doos 20: Jaarverslagen 1929-1984; akten.
doos 21: Indicateurs 1949-1982; grootboeken 1961, 1962.
doos 22: Grootboeken 1963-1966.
Subjects:
Industrie, Handel en Dienstensector
Vleeskeuringsdienst Winterswijk
Gemeentelijk slachthuis Winterswijk