Overzicht collectie
Scope and content
Inhoud
Notulen van vergaderingen van bestuur, dagelijks bestuur, ledenvergaderingen, algemene
vergaderingen en ledenraad 1913-1992; correspondentie van het bestuur 1908-1990; statuten
en huishoudelijke reglementen 1911-1978; stukken betreffende het beleid en van beleidsadviescommissies
1953-1991; stukken betreffende de Stichting Vormingswerk Barchem 1963-1990; boekhouding
en stukken betreffende bezittingen, schenkingen en verbouwingen, verhuur, beheer en
verkoop van gebouwen 1926-1928, 1939-1991; stukken betreffende de geschiedenis van
de vereniging en het archief 1948, 1958, 1968, 1983 en z.j.; lijsten van leden, vrienden
en cursusdeelnemers en stukken betreffende de voorbereiding, uitvoering en evaluatie
van cursussen 1910-1941, 1947-1992; stukken betreffende gewestelijke kringen, overig
vormingswerk en vormingswerk-documentatie 1910-1941, 1956-1985 en z.j.; stukken betreffende
publicaties 1908-1911, 1953-1982; stukken betreffende contacten met verwante organisaties
1912-1913, 1917-1941, 1945-1988.
Record creators history
Geschiedenis
Vereniging Woodbrookers in Holland, vanaf 1950 ook Barchembeweging genoemd en vanaf
1978 Vereniging Woodbrookers Barchem; opgericht in 1908 door cursusdeelnemers aan
het Quakerscentrum Woodbrooke in Engeland; doel is door ontmoeting en studie bij te
dragen aan persoonlijke religieuze bezinning gekoppeld aan maatschappelijke verantwoordelijkheid;
uit de vereniging ontstonden de Arbeiders Gemeenschap der Woodbrookers (sinds 1919)
en vanaf 1956 de Stichting Vormingscentrum Barchem, opgericht voor gesubsidieerd vormingswerk
voor bedrijven, scholen en kerken; de vereniging bestond voornamelijk voor de organisatie
van cursuswerk in het Woodbrookershuis te Barchem, daarnaast werden mededelingenbladen
uitgegeven en bestonden er regionale Barchemkringen en andere gespreksgroepen.
De Vereniging van Woodbrookers in Holland, ook wel Vereeniging van Oud-Woodbrookers
in Holland, werd opgericht in 1908 door een aantal theologiestudenten uit Leiden.
Zij waren enthousiast geworden over cursussen die zij gevolgd hadden in het vormingscentrum
Woodbrooke, dat in 1903 door Quakers gesticht was bij Birmingham, Engeland. De vereniging
wilde vanuit een oecumenische gedachte mensen uit verschillende geloofsrichtingen
met behoud van de verschillen bijeenbrengen voor studie van godsdienstige en maatschappelijke
vraagstukken, destijds een vernieuwend idee. Er bestond geen officiële band met de
Quakers, kerken of politieke partijen. Personen die niet een kwartaal of langere tijd
in Woodbrooke waren geweest konden in het begin slechts buitengewoon lid worden. Vanaf
1910 organiseerde de vereniging cursussen, eerst in Lunteren in 1910 en in Bennekom
in 1911 en vanaf 1912 in Barchem in de Achterhoek, waar een vormingscentrum werd gebouwd.
Vanaf 1950 werd voor de vereniging tevens de naam Barchembeweging gebruikt en vanaf
1978 Vereniging Woodbrookers Barchem. Aanvankelijk werd uitgegaan van een persoonlijke
religieuze bezinning gekoppeld aan een verantwoordelijkheidsbesef voor de samenleving,
maar al snel ontstonden er werkverbanden met andere uitgangspunten en met elk een
eigen bestuur en eigen leden en begunstigers. De Arbeiders Gemeenschap (AG) der Woodbrookers
werd in 1919 opgericht voor emanciperend vormingswerk voor de arbeidersbeweging. De
AG verzelfstandigde zich en het archief van de AG is samen met de archieven van Willem
Banning en Adriaan van Biemen door Bouwe Hijma beschreven in een IISG-Werkuitgave
(Amsterdam, 1998). Filosofisch ingestelde linksvrijzinnigen verenigden zich in 1923
in het Werkverband van Gedifferentieerden en een nieuwe kring van oud-Woodbrookers
kreeg de naam Oud-Woodbrookers Werkverband voor Internationale Samenwerking. Een andere
complicatie voor wat doelstellingen en structuur betreft ontstond toen in 1956 naast
de vereniging de Stichting Vormingscentrum Barchem (SVB) werd opgericht voor gesubsidieerd
vormingswerk voor en in samenwerking met voornamelijk bedrijven, scholen en kerken.
De vereniging hielp met de voorbereiding van het cursuswerk dat door de stichting
georganiseerd werd. De stichting was financieel verantwoording schuldig aan de vereniging
en huurde de gebouwen van de vereniging. In het begin bestonden de besturen van de
stichting en de vereniging uit dezelfde personen, verslagen van directieleden besloegen
zowel werkzaamheden voor de stichting als voor de vereniging en briefhoofden vermeldden
beide onder de kop Woodbrookerswerk Barchem. Waar de verantwoordelijkheden lagen was
niet altijd duidelijk en van eind jaren zestig tot eind jaren zeventig werd er aan
de herziening van de statuten en reglementen gewerkt. De Barchembeweging bestond voornamelijk
slechts voor en door het cursuswerk. De ledenraad was medeverantwoordelijk voor de
thematiek van het cursuswerk en kwam daarmee in de plaats van het jaarlijkse medewerkersweekend.
De ledenraad functioneerde vanaf 1969, maar een reglement kwam er pas jaren later.
De opzet van de cursussen was in handen van de Programmacommissie en per cursus was
er een Commissie van Leiding (CvL), daarbij geholpen door de staf van de stichting.
De Programmacommissie en het bestuur konden gebruik maken van de diensten van de directeur
van de stichting. Het secretariaat van de stichting verzorgde voor de vereniging zaken
zoals de ledenadministratie, de verzending van de stukken en de verwerking van de
aanmeldingen voor de cursussen. Naast de organisatie van het cursuswerk werd door
de vereniging het mededelingenblad uitgegeven en bestonden er regionale Barchemkringen,
die bijeenkomsten organiseerden in de geest van de Barchembeweging. Eind jaren tachtig
was de verhouding tot de stichting weer een belangrijk punt van beleid ten aanzien
van de identiteit van de vereniging en het bezit van de gebouwen en terreinen. De
stichting en twee volkshogescholen richtten in 1987 de Stichting Samenwerkende Vormingscentra
Oost Nederland (Stichting Savon) op, daarna vanaf 1987 genaamd Stichting FUGA, Centrum
voor Initiatieven in Arbeid en Organisatie. De vereniging verplaatste daarop in 1988
haar secretariaat naar het bureau van de AG te Zeewolde. Sinds 1990 is de vereniging
in Amsterdam gehuisvest.
Processing information
Bewerking
Inventaris gemaakt door Wim Leendertse in 2000; aanvulling jaartal onbekend (inv.
nr. 182) en aanvulling 2020 (inv. nrs. 183-185) door Bouwe Hijma.
System of arrangement
Ordening
De periodieken vanaf 1912, de ‘jaarboekjes', de jaarverslagen uit de periode van 1910
tot 1936, en andere jaarverslagen zijn overgebracht naar de bibliotheek van het IISG,
evenals enkele andere publicaties van de vereniging en van de werkverbanden. Het mededelingenblad
Berichten werd in de periode van 1908 tot 1911 slechts aan oud-Woodbrookers verzonden.
Daarna verschenen Mededeelingen (1912-1917), Omhoog (1914-1924), Barchembladen (1925-1935),
Het Kouter (1935-1940), Mededelingen (1945-1982), Huiselijkheden (vanaf 1971) en Barchembladen
(vanaf 1982). Geluidsbandjes van de jaarvergadering in mei 1988 en foto's vanaf 1910
zijn overgebracht naar de afdeling Beeld en Geluid van het IISG.
Conditions governing access
Raadpleging
Beperkt
Toestemming vereist van de bewaargever
Preferred citation
Aanbevolen citeerwijze
Archief Woodbrookers (Barchem), inventory number ..., International Institute of
Social History, Amsterdam
Extent
9.77 m. meter
Keywords
Onderwerpen
Subjects:
Religious movements/Anti-clericalism/Atheism
Education
Social economy
Cultural and sociocultural movements
Geographic names:
Netherlands
Corporate names: Stichting Vormingscentrum Barchem Arbeiders Gemeenschap der Woodbrookers in Holland (Barchem)
Genre of the material:
Archival material
Ephemera
Language of the material
Dutch
Record creator
Creator: Woodbrookers (Barchem)
Content provider
Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
( Cruquiusweg 31 , 1019 AT Amsterdam , Nederland )