Overzicht collectie
Scope and content
Inhoud
Naast het organisatie-archief ook stukken van verschillende commissies en organisaties
die de PAS-bestuurders C.J.J. Scheepers (penningmeester 1922-1931), P.A. Jacobs (secretaris/penningmeester
vanaf 1931) en vooral C. Kitsz (secretaris 1909-1931 en penningmeester tot 1922) uit
hoofde van hun functies van commissies en organisaties ontvingen.
Statuten en reglementen; notulen 1921-1926, 1929-1933, en andere vergaderstukken
1919-1933 (onvolledig); correspondentie, circulaires, jaarverslagen, financiële stukken;
stukken (ook correspondentie) betreffende het NAS, NAS-Bulletin, De Arbeid, aangesloten
vakbonden, Nederlandsche Federatieve Bond van Arbeiders werkzaam in Fabrieksmatige
bedrijven afdeling Amsterdam ca 1917-ca 1927, andere plaatselijke secretariaten, coöperaties
en associaties (onder andere Coöperatieve Woningbouwvereeniging Ons Belang in Amsterdam);
overige organisaties (onder andere Ferdinand Domela Nieuwenhuis Fonds, Socialistische
liederentafel `Ontwaakt' en muziekvereeniging Forzando, NV IJmuider Proviand Centrale);
stukken betreffende kinder- en jeugdwerk (onder andere Vacantie-Kinderfonds, RJB,
Raad voor het Jeugd- en Kinderwerk), vrouwenorganisaties (onder andere Revolutionaire
Vrouwenbond, NAS Vrouwenbond), ontwikkelingswerk (onder andere VVSO Amsterdam, Comité
voor Arbeidersontwikkeling, kader- en kernscholing, pers en propaganda, meivieringen
(onder andere Revolutionair meicomité), protestbewegingen en acties tegen oorlog,
fascisme en reactie (onder andere subcomité Amsterdam-Nooit Meer Oorlog en plaatselijk
Antifo-comité), steunverlening aan stakers, steun buitenland (onder andere Arbeiders-Hulp-Comité
Duitsland 1923-1924), werkloosheid, werkverschaffingskampen en steun aan werklozen,
werklozenorganisaties; woningbouw, gemeentelijke huurcommissie, commissie van toezicht
op de Gemeentearbeidsbeurs, Levensmiddelenraad, Revolutionair Arbeiderscomité, RSP,
sociale verzekering, Raad van Arbeid.
Record creators history
Geschiedenis
Plaatselijk Arbeids Secretariaat (PAS) Amsterdam. Ontstaan in 1897 na een landelijk
initiatief van het NAS om plaatselijke arbeidssecretariaten te vormen met als doel
de plaatselijke vakorganisaties bijeen te brengen; Amsterdam werd het grootste PAS
met op het hoogtepunt in 1920 c. 19.000 leden; na de afsplitsing van het Nederlandsch
Syndicalistisch Vakverbond (NSV) in 1923 en het uittreden van de federatie van overheidspersoneel
in 1934 werd de organisatie steeds kleiner; in 1940 opgeheven.
Het ontstaan van het Plaatselijk Arbeids-Secretariaat (PAS) te Amsterdam is het resultaat
van de aktiviteiten van het Nationaal Arbeids-Secretariaat (NAS) in 1897. In dat jaar
verzond het NAS conceptreglementen voor plaatselijke arbeids-secretariaten, waarna
o.a. in Amsterdam plaatselijke secretariaten werden opgericht. Het vier jaar eerder
opgerichte NAS vond het noodzakelijk ook op plaatselijk niveau vakorganisaties bij
elkaar te brengen. Het jaar 1906 betekende een dieptepunt voor het NAS en de plaatselijke
centrales, maar drie jaar later vermeldde het NAS-jaarverslag dat in Amsterdam de
onafhankelijke vakbeweging uitstekend was vooruitgegaan. Deze gunstige ontwikkeling
was te danken aan de reorganisatie van 1909 en de persoon van C. Kitsz, secretaris
van 1909 tot 1931. Het grootste aantal leden bereikte het PAS te Amsterdam in 1920
en wel 18.996. Na 1923, het jaar van de afsplitsing van het Nederlandsch Syndicalistisch
Vakverbond van het NAS, bleef het aantal leden beneden de 10.000. Een gevoelig verlies
leed het PAS in 1934. De afdeling Amsterdam van de Nederlandsche federatie van personeel
in openbaren dienst scheidde zich toen af van het PAS onder druk van de overheid.
Deze afdeling maakte ca. 30% van het totaal aantal leden van het PAS uit. Vanuit zijn
doelstelling, de behartiging van de gemeenschappelijke belangen van de arbeiders,
d.m.v. klassestrijd, stimuleerde het PAS tot aansluiting van bestaande vakverenigingen
en het oprichten van nieuwe vakverenigingen. Verder had het PAS tot taak het verlenen
van financiële en morele steun in geval van staking en uitsluiting. De direkt en indirekt
betrokken organisaties werden dan door het PAS in een tijdelijke federatie ondergebracht.
Naast deze taken ontwikkelde het PAS vele andere aktiviteiten. Er werd deelgenomen
aan aktiecomité's en zitting genomen in gemeenschappelijke commissies en de Raad van
arbeid. Belangrijk was ook het ontwikkelingswerk. Sinds 1914 gaf het Bureau voor Arbeidsrecht
adviezen, in 1922 werd dit echter opgeheven.
Processing information
Bewerking
Inventaris door H. Jochemse in 1977, bewerkt door Ed Kool in 2015
System of arrangement
Ordening
Het archief omvat de jaren 1918 - 1933. Helaas is uit de daaraan voorafgaande periode
bijna niets bewaard gebleven. Door de omzwervingen van het archief is dit vermengd
geraakt met het archief van het NAS en is de oude ordening gedeeltelijk verloren gegaan.
Tijdens de inventarisatie zijn beide archieven weer van elkaar gescheiden en is de
oude ordening zo veel mogelijk hersteld. Men dient er echter wel rekening mee te houden,
dat ook tijdens de vorming de scheiding van de archieven niet altijd consequent is
toegepast. Als voorbereiding op de digitalisering in het kader van het Metamorfoze-programma
is het archief in 2015 opnieuw verpakt en is de inventaris op enkele punten gecorrigeerd.
Conditions governing access
Conditions governing reproduction
Beperkingen aan
gebruik
Ter bescherming van de originele documenten worden alleen scans beschikbaar gesteld.
Existence and location of copies
Andere fysieke
vorm
Gehele archief gedigitaliseerd in 2016 (Metamorfoze).
Preferred citation
Aanbevolen citeerwijze
Archief PAS. Amsterdam , inventory number ..., International Institute of Social
History, Amsterdam
Extent
6.25 m. meter
Other descriptive information
Geschiedenis
Het ontstaan van het Plaatselijk Arbeids-Secretariaat (PAS) te Amsterdam is het resultaat
van de aktiviteiten van het Nationaal Arbeids-Secretariaat (NAS) in 1897. In dat jaar
verzond het NAS conceptreglementen voor plaatselijke arbeids-secretariaten, waarna
o.a. in Amsterdam plaatselijke secretariaten werden opgericht. Het vier jaar eerder
opgerichte NAS vond het noodzakelijk ook op plaatselijk niveau vakorganisaties bij
elkaar te brengen.
Het jaar 1906 betekende een dieptepunt voor het NAS en de plaatselijke centrales,
maar drie jaar later vermeldde het NAS-jaarverslag dat in Amsterdam de onafhankelijke
vakbeweging uitstekend was vooruitgegaan.
Deze gunstige ontwikkeling was te danken aan de reorganisatie van 1909 en de persoon
van C. Kitsz, secretaris van 1909 tot 1931 . Het grootste aantal leden bereikte het
PAS te Amsterdam in 1920 en wel 18.996. Na 1923, het jaar van de afsplitsing van het
Nederlandsch Syndicalistisch Vakverbond van het NAS, bleef het aantal leden beneden
de 10.000.
Een gevoelig verlies leed het PAS in 1934. De afdeling Amsterdam van de Nederlandsche
federatie van personeel in openbaren dienst scheidde zich toen af van het PAS onder
druk van de overheid. Deze afdeling maakte ca. 30% van het totaal aantal leden van
het PAS uit.
Vanuit zijn doelstelling, de behartiging van de gemeenschappelijke belangen van de
arbeiders, d.m.v. klassestrijd, stimuleerde het PAS tot aansluiting van bestaande
vakverenigingen en het oprichten van nieuwe vakverenigingen. Verder had het PAS tot
taak het verlenen van financiële en morele steun in geval van staking en uitsluiting.
De direkt en indirekt betrokken organisaties werden dan door het PAS in een tijdelijke
federatie ondergebracht.
Naast deze taken ontwikkelde het PAS vele andere aktiviteiten. Er werd deelgenomen
aan aktiecomité's en zitting genomen in gemeenschappelijke commissies en de Raad van
arbeid. Belangrijk was ook het ontwikkelingswerk. Sinds 1914 gaf het Bureau voor Arbeidsrecht
adviezen, in 1922 werd dit echter opgeheven.
Keywords
Onderwerpen
Subjects:
Syndicalism/Trade unions
Negotiations/Labour exchanges
Radical movements and parties
Communist movements and parties
Fascism and Nazism/ Fascist and Nazist movements and parties/Anti-fascist movements
Geographic names:
Netherlands
Genre of the material:
Archival material
Personal names: C. Kitsz
Corporate names: Nederlandsch Syndicalistisch Vakverbond
Corporate names: Nederlandsche federatie van personeel in openbaren dienst
Language of the material
Dutch
Record creator
Content provider
Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
( Cruquiusweg 31 , 1019 AT Amsterdam , Nederland )