Archief Kees Boeke

Inhoud

Persoonlijke stukken, onder meer paspoorten, diploma's, financiële stukken, dagboeken, zakagenda's, fotoboeken en andere albums; particuliere correspondentie, onder meer met familieleden; stukken van familieleden; 'Ontmoetingen met Kees en Betty Boeke' 1961, ter gelegenheid van hun gouden bruiloft samengesteld; artikelen, manuscripten, etc.; stukken onder meer betreffende de Quakers, de Bilthovense beweging, Broederschap in Christus, Gemeenschapsblad, Nooit meer oorlog beweging 'Paco', de Boeke-Trust, sociocratie en onderwijs- vernieuwing, onder andere WVO en New Education Fellowship.

Biografie

Boeke, Cornelis (1884-1966) en Cadbury, Beatrice (1884-1976). Kees Boeke: Ingenieur; onderwijsvernieuwer; in 1911 naar het opleidingscentrum voor Quaker-zendelingen te Birmingham; zendingswerk in Syrië 1912-1914; actief voor de vrede in Engeland tot zijn uitwijzing in 1918; weigerde als Quaker het staatsgezag te erkennen; oprichter van de Werkplaats in Bilthoven in 1926; actief in de vredesbeweging; in 1911 gehuwd met Beatrice Cadbury, dochter van een van de directeuren van de Bourneville chocolade- en cacaofabriek; Quaker.

Bewerking

Inventaris van het archief van Cornelis Boeke (1884-1966) en Beatrice Boeke-Cadbury (1884-1976) (1842-) 1884-1976 (-1984) gemaakt door J. Boeke en C. Smit in 1990, van de aanvullingen 2012 door Bouwe Hijma.

Ordening

Toen de archieven werden overgebracht naar het IISG was er sprake van één archief, terwijl het in werkelijkheid om twee archieven gaat: de archieven van Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury en van 'de Werkplaats', die vermengd geraakt waren. Aan de ordening van de archieven is door Julia Boeke begonnen met de bedoeling een inventaris te maken. Na verloop van tijd is dit werk overgenomen door Cees Smit waarbij ernaar is gestreefd de bewerkelijke ordening van de ingewikkelde archieven op zo eenvoudig mogelijke manier te voltooien. Het resultaat zijn twee inventarissen die het karakter hebben van gerubriceerde plaatsingslijsten waarbij niet op alle punten is voldaan aan de officiële ordeningsvoorschriften, maar die toch een voldoende ingang bieden op de archieven.

De splitsing van beide archieven gaf op een aantal punten problemen. De vermenging had met name plaats gevonden bij de correspondentie opgenomen in de rubriek "openbare leven" (inv.nrs. 305-363), als gevolg van het feit dat Kees Boeke niet alleen zijn correspondentie ten dienste van 'de Werkplaats', maar ook vaak zijn persoonlijke correspondentie via het secretariaat van 'de Werkplaats' liet lopen. Bovendien drukte Kees Boeke zijn persoonlijke stempel dermate nadrukkelijk op het functioneren van 'de Werkplaats' dat het moeilijk was te bepalen wanneer correspondentie namens hem persoonlijk of namens 'de Werkplaats' gevoerd werd.
Er is gekozen voor handhaving van deze aangetroffen orde, omdat vanwege bovenstaande omstandigheden een splitsing in persoonlijke en 'Werkplaats'-correspondentie onmogelijk was. Voor de 'Werkplaats'-correspondentie moet dus ook gekeken worden naar de inv.nrs. 305-363.
Het probleem t.a.v. vermenging van de twee archieven deed zich ook voor bij de stukken betreffende onderwijs. Kees Boeke was aktief in, en had kontakten met verschillende organisaties in zijn hoedanigheid van leider van 'de Werkplaats', maar ook op persoonlijke titel. Uitgangspunt bij de splitsing is geweest dat de stukken betreffende de aktiviteiten die tot de taakuitvoering van 'de Werkplaats' gerekend moeten worden, in het archief van 'de Werkplaats' geplaatst dienden te worden (inv.nrs. 290-311). De overige stukken zijn geplaatst in het archief van Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury . (inv.nrs. 491-568).
De stukken die over 'de Werkplaats' gaan (inv.nrs. 569-593) zijn beschouwd als persoonlijk archief van Kees BoekeDe inventaris van het archief van 'de Werkplaats' heeft alleen betrekking op de periode waarin Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury bij 'de Werkplaats' aangesloten waren. Stukken uit de periode na het afscheid van Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury in 1954 zijn niet aanwezig op het IISG , behoudens stukken behorende tot het persoonlijk archief.
De correspondentie die in het archief is opgenomen (inv.nrs. 22-93) werd als zodanig aangetroffen; ook hier is dus gekozen voor handhaving van de oude orde.
Eerder is al opgemerkt dat voor raadpleging van 'Werkplaats'- correspondentie ook gekeken moet worden naar de inv.nrs. 305-363 in het archief van Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury .
De verslagen van de besprekingen van de werkers en medewerkers zijn in dezelfde rubriek opgenomen als de notulen van het stichtingsbestuur (inv.nrs. 1-19). Hier zijn dus geen cesuren aangebracht op basis van de organisatorische veranderingen die zich voordeden, maar is er gekozen voor een chronologische indeling waarmee de overzichtelijkheid het meeste gediend is. De foto's die betrekking hebben op 'de Werkplaats' zijn overgebracht naar de afdeling Beeld en Geluid van het IISG en in een globale beschrijving opgenomen in de bijlage. .
Wat betreft de volledigheid van het archief moet worden opgemerkt dat Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury in de periode 1923-1935 geen gebruik wensten te maken van o.m. de posterijen. Dit misschien verklaart het feit dat er uit deze periode weinig correspondentie aanwezig is, alhoewel dit niet het geval is bij de correspondentie met Kees Boeke 's moeder (inv.nrs. 46-95) en met de kinderen (inv.nrs. 99-162). De brieven die de ouders van Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury ontvingen zijn uit praktische overwegingen opgenomen in de rubriek "familiecorrespondentie", om de rubrieksindeling niet nog ingewikkelder te maken en om te voorkomen dat voor deze correspondentie in meerdere rubrieken gezocht moet worden.
De ordening van de beschrijvingen is voornamelijk chronologisch, maar deze chronologie is doorbroken waar de stukken van Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury gescheiden van elkaar werden aangetroffen, en waar het voor de overzichtelijkheid wenselijk was stukken met dezelfde redactionele vorm bij elkaar te plaatsen.

De familiefoto's die vooral van belang zijn in verband met het archief zijn hierin achtergebleven (inv.nrs. 724-826). Daarbij moet worden opgemerkt dat een aantal foto's betreffende het openbare leven (inv.nrs. 773-809) samen met de familiefoto's in albums waren geplakt en dus niet konden worden afgezonderd.
Boeken die met het archief zijn meegekomen zijn via een collectiecode terug te vinden in de bibliotheek computer.
Uit het archief is niets vernietigd; het heeft een omvang van 12.50 m.
De aanvulling 1991 (inv.nrs. 836-840 en 335-355) betreft stukken waarvan de archieven van C. Boeke en B. Boeke-Cadbury en van "de Werkplaats" al op het IISG aanwezig waren, en waarvan inventarissen zijn gemaakt. De nummering van de onderstaande plaatsingslijsten sluit aan op die van de inventarissen. De plaatsingsnummers 339-352 van het archief van "De Werkplaats" zijn door brand zwaar beschadigd.

Het film- en geluidmateriaal is in de bijlage globaal beschreven en als aparte collectie opgenomen bij de afdeling Beeld en Geluid van het IISG , evenals de foto's betreffende het openbare leven en de negatieven op glas en lantaarnplaatjes op glas:

I. Audio-visueel materiaal

Film

Werkplaatsfilm (8 mm)gemaakt door Herman Bongers. 1939. 11 spoelen, 2 ex.
Werkplaatsfilm van van Malsen (16 mm). Z.j. 1 spoel. "Kijkjes in een Werkplaats Kindergemeenschap". Z.j. 1 Filmstrook (35 mm).
"Tiendesprongen". Z.j. 1 filmstrook (35 mm).
De Projectie Onderwijs Centrale. Z.j. 9 filmstroken (35 mm).
De UNESCO. Z.j. 8 filmstroken (35 mm).
"Kees Boeke 70 jaar". 1954. 1 film (8 mm).
De verhuizing van Paula Boeke. 1955. 1 film (8 mm).
Het huis van Daniël en Elizabeth, "Logan Hill" in de VS. 1957. 1 film (8 mm).

Geluid

"Vredesboodschap", uitzending van 'de Werkplaats' voor de NCRV. 1949. 2 grammofoonplaten.
N.B. Zie ook het archief van 'de Werkplaats', inv.nr. 277.
Uitvoering van de "Johannes Passion" o.l.v. C. Boeke in 'de Werkplaats', afscheidscadeau van de werkers. 1954. 6 grammofoonplaten.
"Die Kunst der Fuge" door 'de Werkplaats'. Z.j. 16 grammofoonplaten.
N.B. Zie ook het archief van 'de Werkplaats', inv.nr. 277.
Toespraken van B. Boeke-Cadbury en Julia Boeke tijdens de reünie van 'de Werkplaats'. 1972. 1 geluidsband.
Requiem "In Memoriam Kees Boeke" van Andries Hartsuiker. 1966. 1 geluidsband.

II. Foto's

N.B. Zie ook het archief van C. Boeke en B. Boeke-Cadbury, inv.nrs. 773-776, 778-779, 783, 785-787, 794, 800-802, 809.
Werkplaatsfoto's. 1928, 1930-1953, 1955-1956, 1958-1959.
Tentoonstelling over 'de Werkplaats', opgeplakte foto's en teksten.
Foto's van de Paasconferentie van de WVO. 1937.
Foto's van de school in Suk el Gharb. 1957.
Foto's van het huis van Marie de Monchy. 1962. 1 album.
Foto's van C. Boeke's reis naar de VS. mei-nov.1956.
Foto's van C. Boeke, B. Boeke-Cadbury en Elizabeth Rotten.
Portretten van de ouders van B. Boeke-Cadbury, C. Boeke's moeder, en huwelijksfoto's van C. Boeke en B. Boeke-Cadbury.

III. Negatieven op glas en lantaarnplaatjes op glas

Lantaarnplaatjes gemaakt in Syrië. 1912.
Lantaarnplaatjes van de "Torry Alexander Mission", gemaakt in Belfast. ca. 1910.
Kleurenfoto op glas, gemaakt in Kyrance door F.J. Stall. 1914.
N.B. Een begeleidende brief van F.J. Stall aan Charles Alexander aanwezig in het archief van C. Boeke en B. Boeke-Cadbury, inv.nr. 710.
Lantaarnplaatjes van o.a. Charles Alexander en Helen Alexander-Cadbury. ca. 1915.
Negatieven van familiefoto's gemaakt in Engeland. ca. 1914.
Lantaarnplaatjes van familieleden, gemaakt in Engeland. ca. 1914.
Lantaarnplaatjes van B. Boeke-Cadbury met de kinderen in Engeland. ca. 1914.
Negatieven van foto's gemaakt door Ernest Fletcher in Nederland. ca. 1917.
Negatieven van foto's van 'de Werkplaats', o.a. leermiddelen.

Raadpleging

Vrij

Enkele stukken waren voor 30 jaar gesloten (tot 8-11-2013), deze datum is inmiddels gepasseerd.

Verwante archieven

Zie ook het Archief Werkplaats Kindergemeenschap (Bilthoven)

Aanbevolen citeerwijze

Archief Kees Boeke , inventory number ..., International Institute of Social History, Amsterdam

13.25 m. meter

Voorwoord

Op tweede Paasdag 3 april 1961 , vond de tweede "Paasmars voor de Vrede" plaats in Amsterdam. In de voorhoede liepen de organisatoren van de Mars: Rien Buter , zijn vrouw Rieke Buter-den Tonkelaar , Betty en Kees Boeke en ook Bram Storm , allen op weg naar het Grand Hotel Krasnapolsky waar een samenkomst was belegd.
Lopend over het Rokin bracht Bram Storm de volgende gedachte naar voren: "Het is mijn wens herinneringen bijeen te brengen van al degenen die na de eerste wereldoorlog bij Kees en Betty Boeke in Bilthoven samenkwamen en deel hadden aan werk en strijd voor vrede en gerechtigheid. Ik zou ook willen horen wat die periode voor al diegenen heeft betekend. Zou dat mogelijk zijn?"
Het merkwaardige feit deed zich voor dat er binnen de familiekring voorbereidingen in gang waren voor de viering van de Gouden Bruiloft van Betty en Kees Boeke , in december van dat zelfde jaar. Dezelfde gedachte: herinneringen en gebeurtenissen die voor hun kinderen ingrijpend en onvergetelijk waren, speelden daarbij een belangrijke rol. Beide initiatieven lagen in één lijn! Zo is er een begin gemaakt, niet alleen van een verzameling herinneringen, foto's en geschriften rond Kees en Betty Boeke , maar ook van een contact met het IISG .
Bram Storm stelde namelijk vanaf het begin de eis, dat wat hij bijeen zou brengen te zijner tijd als belangrijk document zou worden overgebracht naar het IISG in Amsterdam, waar het zo zei hij "thuis" hoorde. De zes verzamelboeken "Ontmoetingen met Kees en Betty Boeke " (inv.nrs. 260-265) zijn op die manier tot stand gekomen en zouden in die zin de introductie kunnen vormen tot het Boeke - en "De Werkplaats"-archief.
Op 13 februari 1976 overleed Betty Boeke-Cadbury in haar huis in Abcoude. Op 14 April nadien werd het gehele archief overeenkomstig haar wens naar het IISG in Amsterdam overgebracht. Voor sommigen van de nabestaanden was dit moeilijk te verwerken, omdat het hier om een wel zeer persoonlijk erfgoed en waardevolle nagedachtenis ging: geschriften, foto's, boeken, documenten, wat niet al. Die waren voortaan nagenoeg onbereikbaar en daarenboven gemeen-goed geworden.
Eind 1987 nam een medewerker van het IISG de inventarisatie van het archief ter hand. Begin 1990 was deze arbeid voltooid. Het werk is met enthousiasme, respect en zorgvuldigheid verricht, waarvoor de familie heel dankbaar kan zijn.
Wanneer het Boeke - en "De Werkplaats" archief binnenkort in het IISG in gebruik zal worden genomen is het goed te bedenken, dat wat daarin is vervat en wordt prijs gegeven, niet alleen deel uitmaakt van een stuk "Sociale Geschiedenis", maar meer nog te maken heeft met Mensen, en verslag doet van menselijke bezieling en gedrevenheid. Er is sprake van kwetsbare mensen, die het hebben aangedurfd hun leven in dienst te stellen van de Gemeenschap, geleid door innerlijke overtuiging en geestkracht.
Moge er inspiratie en bemoediging van uitgaan! Op die manier kan de "Mars voor Vrede " verder gaan en de "fakkel" worden overgenomen en doorgegeven.
Amsterdam, Maart 1990
Julia Boeke

1884-1911

Cornelis (Kees) Boeke werd geboren op 25 september 1884 te Alkmaar. Zijn vader was Jan Daniël Boeke ( 1842-1902 ), fysicus en directeur van de Rijks HBS in Alkmaar, zijn moeder Petronella Everharda Oort (1850-1933) . Kees' vader was agnosticus, zijn moeder lid van de Hervormde kerk. In 1902 deed Kees eindexamen HBS. Hij volgde de studie voor Civiel Ingenieur (weg- en waterbouwkunde) aan de Technische Hogeschool te Delft. Hij studeerde in 1910 af op het onderwerp "Breuk na herhaalde belasting". Het onderzoek hiervoor verrichtte hij in Londen.
Als secretaris en voorzitter van de Delftsche afdeling van de Nederlandse Christen Studenten Vereeniging (NCSV) en tijdens zijn verblijf in Engeland kwam hij in contact met Quakers.
Hij maakte kennis met de secretaris van de Friends' Foreign Mission Association (FFMA), Henry Hodgkin , die zendeling was geweest in China. De gelegenheid deed zich voor te solliciteren naar de functie van hoofd van de quakerschool in Brummana in Syrië. Tijdens zijn sollicitatie maakte Kees Boeke kennis met Beatrice Cadbury, lid van the Candidates Committee en the Syria Committee van de FFMA.
Beatrice Cadbury werd op 28 april 1884 te Moseley Village bij Birmingham geboren. Haar vader was Richard Cadbury (1835-1899) , die samen met zijn broer George de chocolade- en cacaofabriek in Bournville leidde.
De Cadbury's waren Quakers. Zij wilden hun ideeën in de praktijk brengen door een efficiënte bedrijfsvoering te combineren met de zorg voor het welzijn van de werknemers en veel geld te besteden aan het ondersteunen van charitatieve projecten. De familie Cadbury was hierin niet uniek; in Engeland waren met name ook de chocoladefabrikanten Fry en Rowntree op deze wijze aktief.
Beatrice Cadbury's moeder, Emma Jane Wilson (1846-1907), was de kleindochter van een zakenman, die slachtoffer werd van de industriële ontwikkelingen: hij speculeerde in het personenvervoer per diligence in een tijd waar de opkomst van de spoorwegen niet meer te stuiten was. Haar vader vond later werk bij de spoorwegen (1). Emma, lid van de Anglicaanse kerk, werd na haar huwelijk met Richard Cadbury ook Quaker. In het gezin heerste een sterk besef dat al te uitbundig leven niet goed was. Toch beschrijft Beatrice Cadbury-Boeke haar kinder- en meisjesjaren als "intens gelukkig" (2). In 1894 ging Beatrice na de Froebelschool naar de Edgbaston High School for Girls; in 1901 ging ze naar de Mount School in York. In 1903 bezocht ze Westfield College in Londen.
In 1907 verongelukte haar moeder tijdens een wereldreis die ze samen met Beatrice maakte. Haar vader was al in 1899 in Jerusalem overleden. Beatrice ging nu bij haar zuster en zwager, Helen en Charles Alexander wonen, in "Tennessee", Moseley. Charles was evangelist ("de Zingende Evangelist"), en voor zijn missies trok hij met zijn echtgenote de wereld rond. In deze periode werd Beatrice lid van the Syria Committee en later van the Candidates Committee van de FFMA.

1911-1914

Op 19 december 1911 trouwden Kees Boeke en Beatrice Cadbury ; uit het huwelijk zouden acht kinderen geboren worden: Helen (1912), Emma (1914), Paula (1916), Julia (1917), Candia (1920), Daniël (1921), Theodora (1923) en Marian (1927). In januari 1912 vertrokken ze naar Brummana waar Kees Boeke zijn werk bij de quakerschool kon beginnen. Na de geboorte van hun eerste dochter Helen, in november 1912 , en een verblijf in Engeland en Nederland gedurende de daaropvolgende zomermaanden, besloten Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury hun werk in Syrië voort te zetten in Ras el Metn, meer in het binnenland gelegen. Het werk bestond hier uit het toezicht houden op dagscholen in de omliggende dorpen.
Als gevolg van het uitbreken van de eerste wereldoorlog waren ze echter gedwongen te vertrekken. Het gezin vestigde zich voorlopig in "Tennessee", het huis van Helen Alexander-Cadbury en Charles Alexander .

1914-1918

Kees Boeke volgde een cursus voor het "Secondary Teachers Diploma" aan de universiteit van Birmingham, waarna hij een baan vond als leerkracht bij een secondary school. Hij werd echter ontslagen vanwege zijn anti-militaristische en pacifistische opvattingen, die hij ook in de klas uitdroeg. Beatrice Boeke-Cadbury en Kees Boeke hadden nu alle gelegenheid zich aan het werk voor de Quakers in het algemeen en de vrede in het bijzonder te wijden. In het Centraal Comité van de kort na het uitbreken van de oorlog opgerichte Fellowship of Reconciliation (FOR) ontmoette Kees Boeke veel vooraanstaande pacifisten. Hij werd secretaris van de afdeling Birmingham van de FOR. In 1915 ging hij als afgevaardigde van de FOR naar Duitsland en legde daar contacten met pacifisten, o.a. met Elizabeth Rotten die werk deed onder krijgsgevangenen, en later een belangrijke rol zou gaan spelen in de onderwijsvernieuwing. In Engeland grepen Beatrice Boeke-Cadbury en Kees Boeke iedere gelegenheid aan om te ageren tegen de oorlog; vaak hielden ze toespraken in zalen, maar ook op straat.
In de herfst van 1916 verliet het gezin "Tennessee" om in een eigen huis te gaan wonen, samen met Eveline Fletcher, de echtgenote van Ernest Fletcher die wegens dienstweigering in de gevangenis zat. Nadat zij zich tijdelijk in Wales hadden gevestigd om daar onder de mijnwerkers anti-oorlogspropaganda te voeren, werd Kees Boeke in staat van beschuldiging gesteld wegens opruiing. Hij werd veroordeeld tot 6 weken gevangenisstraf en 'deportatie' uit Engeland.

1918-1929

Na het gedwongen vertrek uit Engeland vestigde het gezin zich in Bilthoven, in "Het Boschhuis" aan de Nic.Beetslaan. Hier werden hun eerste quakermeetings gehouden, en "Het Boschhuis" werd steeds meer een ontmoetingsplaats van vrienden en geïnteresseerden.
In december 1918 werd besloten in "Het Boschhuis" een conferentie te houden; hierbij werd De Broederschap in Christus (BiC) opgericht. Er werd een boodschap verspreid: "Een Woord aan Allen die der Tijden Ernst verstaan", die besloot met de oproep: "Medechristenen van alle klassen, van alle kerken, van alle landen, vereenigt u!" (3). In 1924 zou de BiC deel gaan uitmaken van Kerk en Vrede . In 1919 werd in "Het Boschhuis" een internationale conferentie gehouden, op initiatief van Ernest en Eveline Fletcher die bij het gezin Boeke waren komen wonen, en van Henry Hodgkin en Kees Boeke . Er werd besloten tot de oprichting van een Christelijke Internationale , waarvan Pierre Cérésole en Kees Boeke de secretarissen werden. Het secretariaat van de Christelijke Internationale werd korte tijd later verplaatst naar Londen, naar de FOR, die nu IFOR ging heten. Pierre Cérésole , oprichter van de Service Civile (later Service Civile Internationale SCI), vertrok naar Noord-Frankrijk voor een eerste experiment van de SCI, het opbouwen en repareren van in de oorlog vernielde huizen. Dit met het idee om te komen tot een alternatief voor de militaire dienstplicht. Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury besloten de door hen te betalen verdedigingsbelasting te besteden aan een positief maatschappelijk doel. Dit werd niet geaccepteerd waarop zij weigerden verder alle belasting te betalen; dit leidde tot openbare verkoping van de inboedel. Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury belandden een aantal keer in het Huis van Bewaring nadat ze op straat hadden gesproken, en na sommatie hadden geweigerd te vertrekken. Ook vele anderen hadden door hun aktiviteiten kennis gemaakt met het gevangeniswezen, en vonden dat de bestaande opvattingen over misdaad en straf veranderd moesten worden. Er werd een apart comité gevormd, Het Comité van Actie tegen de bestaande opvattingen omtrent Misdaad en Straf , waarvan ook Clara Meyer-Wichmann deel uitmaakte. In 1920 vormde Kees Boeke samen met Lodewijk van Mierop de redactie voor de uitgave van De Vergetenen, een bundel artikelen, brieven en tekeningen over de situatie in gevangenissen en huizen van bewaring. Andere belangrijke aandachtspunten waren de opvoeding en het onderwijs; er werden pedagogische conferenties gehouden waarbij veel ideeën geformuleerd werden die later in 'de Werkplaats' nader uitgewerkt zouden worden. Als gevolg van het toenemend aantal aktiviteiten werd "Het Boschhuis" te klein. Er werd op hetzelfde terrein een nieuw gebouw neergezet, "Het Broederschapshuis", waarin de samenkomsten en conferenties voortaan konden plaatsvinden en waar de gasten konden verblijven. De bouw werd gerealiseerd door De Utrechtse Bouw Associatie (UBA), die loon naar behoefte uitbetaalde.
Van 22-25 maart 1921 werd in Bilthoven een internationale conferentie gehouden, waarbij werd afgesproken dat een nieuwe organisatie in het leven zou worden geroepen, "in geval het Haagsch Congres weigert een door ons aanvaardde absolutistische resolutie aan te nemen" (4). Dit congres van de Internationale Anti-Militaristische Vereeniging ( IAMV ), op 26 maart in Den Haag, kwam niet tot een "absolutistisch antimilitaristisch" standpunt. Kees Boeke en Pierre Cérésole hadden al een verschil van mening over de vraag of een alternatief voor de militaire dienstplicht door de regering moest worden erkend of niet. Dit meningsverschil verdeelde veel anti-militaristen.
Na het congres van de IAMV werd de oprichting van Paco (Esperanto voor vrede) in de herfst van 1921 een feit. Paco sloot zich aan bij het Internationaal Anti-Militaristisch Bureau ( IAMB ) (5).
Het secretariaat was eerst in Bilthoven gevestigd, in 1923 verhuisde het naar Londen, nu War Resisters' International (WRI) genaamd.
Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury waren steeds sterker tot de overtuiging gekomen dat het niet juist was te profiteren van de aandelen in de fabrieken van de Cadbury Bros. in Birmingham: "the great war and its appalling consequences have led us to believe that just the private holding of capital, such as we have done up to the present time, lies at the root of nearly all the social and economic trouble in the world to-day", schreef Beatrice Boeke-Cadbury in een brief "To all who are co-operating in the works known as Cadbury Bros. Ltd" (6). Ze wilde van de aandelen af en overlegde met de The Bournville Works Men's and Women's Councils, die in de fabrieken functioneerden. Op 19 mei 1922 werd in Bilthoven door Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury enerzijds en door de afgevaardigden Tom Hackett en Kathleen Cox anderzijds een overeenkomst getekend: The Boeke Trust Committee waarin de aandelen werden ondergebracht was een feit. Van de inkomsten zouden aktiviteiten georganiseerd moeten worden op het gebied van: "1) Internationalism, 2) Development of the idea of control in industry, 3) The care and interest of the Boeke family, such as the education of the children, 4) Relief of the suffering and distress, 5) Work done by the Bilthoven Council, 6) Movements for working class unity, 7) Social investigation, propaganda and education" (7).
De 'Boeke Trust' hield jaarlijks een conferentie, in de laatste jaren voor de oorlog werden deze conferenties georganiseerd voor vertegenwoordigers van vredesorganisaties en vakbonden.
De 17e conferentie zou in 1939 in Bilthoven gehouden worden met als thema "opvoeding voor de vrede"; door de oorlog kon dit geen doorgang vinden. Na de oorlog werden er geen conferenties meer georganiseerd.
Binnen de IFOR reageerde men negatief op het afstand doen van de aandelen, men vond dat het geld beter besteed had kunnen worden aan de organisatie. De BiC was een vrij gesloten organisatie en het denken van Kees Boeke ontwikkelde zich in een meer 'wereldlijke' richting. Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury kregen behoefte aan een 'open' beweging, toegankelijk voor iedereen. Als gevolg hiervan ontstond de 'Bilthovense Beweging'; de beweging kreeg in 1922 de naam Gemeenschapsleiding Bilthoven en gaf het Gemeenschapsblad uit. De Gemeenschapsleiding Bilthoven wilde een gemeenschap nastreven los van organisatie- en dwangmiddelen van de staat, waar beslissingen niet met meerderheid van stemmen zouden worden genomen, maar na algemene overeenstemming.
Kees Boeke zou hiervoor later de term "Sociocratie" gaan gebruiken. Gevolg van deze stellingname was Kees Boeke 's besluit om niet langer te gehoorzamen aan de wetten die de staat de burgers oplegt. Als konsekwentie hiervan besloot hij geen gebruik meer te maken van de voordelen die een staat de burgers biedt: de post, politie, paspoort en het openbaar vervoer, en tenslotte wilde hij geen geld meer gebruiken. Beatrice Boeke-Cadbury besloot "na een tijd van aarzeling Kees op deze weg te volgen" (8). Twaalf jaar lang hield het gezin deze manier van leven vol, waarbij zij gesteund werden door vrienden en de 'Boeke Trust'. In 1934 zou Kees Boeke zijn stellingname herzien (9).
Het gezin Boeke werd in deze jaren gedwarsboomd door mensen die het niet eens waren met deze ideeën en de daaruit voortvloeiende levenswijze. Tenslotte leidde dit er toe dat het gezin zich in de zomer van 1926 gedwongen voelde "Het Boschhuis" te verlaten en in tenten te gaan wonen. In november kon het één van de door de UBA gebouwde huizen in Bilthoven aan de Koekoeklaan betrekken; het huis werd gekocht door de 'Boeke Trust'.
Al vanaf het begin kregen in Bilthoven opvoeding en onderwijs veel aandacht: vanaf 1920 werden er jaarlijks pedagogische conferenties gehouden. De oudste kinderen zaten vanaf de oprichting in 1919 op de Montessorischool in Bilthoven. Door het niet gebruiken van geld ontstonden er in 1925 moeilijkheden en besloot Kees Boeke zijn eigen kinderen zelf les te gaan geven. In 1926 begon het werk in een kamer van een leidster van de Montessorischool, Mies van der Es. In 1927 werden in het huis van Chy Kerdijk-de Monchy twee kamers ingericht. Na enige tijd werd haar gehele huis voor de uitvoering van de ideeën gebruikt.
In Kindergemeenschap schrijft Kees Boeke over de naam 'de Werkplaats': "De reden waarom ik de naam gekozen heb, is dat ik bij 'school' altijd geneigd ben te denken aan iemand die 'geschoold wordt' en het mijn bedoeling juist is de kinderen niet te 'scholen', maar hun de gelegenheid te geven door allerlei soort werk zich naar hun eigen aard en aanleg te ontwikkelen.... Wat ik dus wilde trachten te vormen was inderdaad een plaats om te werken, vandaar de naam" (10).
De leerlingen werden "werkers" genoemd, de leerkrachten "medewerkers", "degenen die zich geheel aan het werk geven" (11), en "helpers", "zij die alleen op vaste tijden komen voor lessen in bepaalde vakken" (12). In 1927 werd de "Bespreking" ingevoerd; dit was de bijeenkomst van werkers en medewerkers waarin afspraken werden gemaakt, het werk verdeeld en problemen besproken; één van de werkers werd "leider" en deze werd geholpen door een "schrijver". De helpers hadden ook hun wekelijkse "Bespreking". Besluitvorming vond ook hier op Sociocratische grondslag plaats. In 1928 werd Kees Boeke gearresteerd omdat er geen wettig hoofd aan 'de Werkplaats' verbonden was. Mevrouw Wolswijk, die een hoofdacte had, wierp zich toen op als hoofd waardoor de inspecteur 'de Werkplaats' als 'school' kon erkennen. Met behulp van vrienden, vooral van mevrouw Bosman en van de 'Boeke Trust', werden aan de Hobbemalaan een nieuw schoolgebouw en twee woonhuizen voor de families Boeke en Kerdijk gebouwd, ontworpen door Franz Röntgen , de zoon van de musicus Julius Röntgen . In 1929 betrokken werkers en medewerkers het nieuwe schoolgebouw, de twee families vestigden zich in de woonhuizen ernaast.

1929-1945

Kees Boeke gaf in het begin Engels , later nam Beatrice Boeke-Cadbury dit over. Naast de eerder genoemde medewerkers van het eerste uur waren Greet Mulder , Ina Prins , Joop en Willie Westerweel , Jet Kirpensteyn , Hein Herbers en Marie de Monchy de drijvende krachten achter de ontwikkeling van de idealen van 'de Werkplaats'. In de beginperiode was er geen financiële basis; de medewerkers leverden hun bijdrage vrijwillig, en de leermiddelen werden in eigen beheer vervaardigd. In 1933 werd de organisatie van 'de Werkplaats' verder uitgewerkt: de "Medewerkerssamenkomst" kreeg de leiding van de Werkplaats Kindergemeenschap Bilthoven (WKB).
Medewerkers en helpers kwamen regelmatig bij elkaar en er werden op vaste tijden "Ouderssamenkomsten" gehouden.
In 1934 werd jaarlijks een Commissie van Beheer uit de Medewerkerssamenkomst samengesteld, die het financiële beheer uitoefende en de begrotingen en rekeningen opstelde. Ook was de Commissie van Beheer verantwoordelijk voor de "Medewerkerszorg": de medewerkers konden geen aanspraak maken op salaris, maar waren afhankelijk van datgene dat door de WKB beschikbaar kon worden gesteld.
In december 1934 werd de Stichting Kindergemeenschap Bilthoven in het leven geroepen die zich ten doel stelde de WKB te ondersteunen.
De "Bespreking" bleef bestaan om de dagelijkse gang van zaken in 'de Werkplaats' goed te laten verlopen.
De Werkplaats Gemeenschap Bilthoven (WGB) werd een afzonderlijk lichaam dat tot doel had leermiddelen en schoolbehoeften beschikbaar te stellen aan de WKB, maar óók aan andere scholen. In 1943 werd deze gemeenschap opgeheven.
Handenarbeid werd in de 'de Werkplaats' van wezenlijk belang beschouwd. Hieronder werd niet het 'vak' handenarbeid verstaan, maar werkzaamheden binnen de organisatie waarvoor de werkers verantwoordelijk waren: schoonmaken, vervaardigen en repareren van leermiddelen en meubels, koken, opbergen van leermiddelen en materialen. Ook het tuinieren rond 'de Werkplaats' en in de tuin van de familie Hulst te Groenekan was een belangrijk onderdeel van de handenarbeid.
Een andere belangrijke plaats hadden de culturele vakken: muziek, toneel, tekenen en rytmiek. Het musiceren en toneel spelen vormden zelfs een onlosmakelijk deel van het leven in 'de Werkplaats'; er werden vanaf het begin in 1926 uitvoeringen verzorgd.
Dagelijks werd na de lunch de "Siësta" gehouden. De werkers rustten in ligstoelen, sommigen sliepen, anderen luisterden naar muziek, o.a. van Mozart , Haydn en Bach . Daarna werd een half uur buiten gesport. Wekelijks werden het "Weekbegin" en "Weekslot" gehouden, waarbij de werkers soms werden toegesproken door Kees Boeke , er werd gezongen, voorgedragen en toneel gespeeld. In 1928 werd begonnen met de Bij, een schoolblad samengesteld en uitgegeven door de werkers. In 1931 werd er voor het eerst een werkkamp georganiseerd in Hulshorst. Er volgden er nog meer, o.a. het gedenkwaardige vaarkamp op de "Prins Hendrik" in 1934 van Amsterdam via Dordrecht, Zijpe en Veere naar Gent en weer terug naar Amsterdam, de kampen op Terschelling en in België en Frankrijk, en in de oorlogsjaren in Putten en Nunspeet.
'De Werkplaats' leidde in de eerste jaren niet op voor examens. In 1933 besloten de medewerkers een vast schema voor de te onderwijzen vakken en een daaraan gekoppeld proevensysteem te ontwikkelen en eigen 'Werkplaats'-diploma's te verstrekken.
Deze diploma's hadden kleuren die hetzelfde waren als die van de groepen waarin de werkers zaten; zo was er een paarse groep, een blauwe, een groene, een gele en een oranje groep.
Vanaf 1934 werkten 'de Werkplaats', de Pallas Athene school in Amersfoort en de ULO-afdeling van de Bussumse Montessorischool bij de ideeën over onderwijsvernieuwing en bij de ontwikkeling van diploma's al nauw samen. In 1938 werd door Kees Boeke , J.H. Bolt (hoofd van de Pallas Athene school) en L.H. Fontein (hoofd van de Bussumse Montessorischool) de Stichting het IVO-diploma in het leven geroepen, die haar leerlingen ter afsluiting een diploma uitreikte. Kees Boeke e.a. wilden ook een opleiding voor leerkrachten bij het vernieuwingsonderwijs; in 1938 ging in 'de Werkplaats' de Bilthovense Aanvullingscursus van start. Deze cursus werd in de oorlogsjaren geleidelijk gestaakt, na 1945 zouden de ideeën voor een opleiding van leerkrachten bij nieuwe scholen weer opgepakt worden.
In 1939 startte 'de Werkplaats' de aktie "Jeugd-Hulp voor Vluchtelingen" uit verontwaardiging over het aan de grens terugsturen van vluchtelingen uit Duitsland. In Den Dolder woonde toen een groep Joodse kinderen uit Polen; 'de Werkplaats' en de 'Jeugd-Hulp' wilden hen helpen en het onderwijs verzorgen. Resultaat was dat de gemeente het gebouw "Eickenrode" beschikbaar stelde; hier draaiden de kinderen met het 'Werkplaats'-programma mee totdat ze uit elkaar gingen om op andere plaatsen in het land ondergebracht te worden. In 1941 kregen scholen de opdracht de namen van de Joodse kinderen op te geven.
Beatrice Boeke-Cadbury en Jeanne Caland gingen lessen geven aan de Joodse kinderen die 'de Werkplaats' hadden verlaten. Na verloop van tijd kwamen Joodse kinderen toch onder andere namen naar 'de Werkplaats', terwijl ze onderdoken bij medewerkers.
Toen 'de Werkplaats', "Eickenrode" en het woonhuis van de Boeke 's door de Duitsers werden gevorderd moest het gezin verhuizen naar de Gezichtslaan.

1945-1954

Direct na het eindigen van de oorlog verspreidde Kees Boeke zijn in 1944 geschreven brochure "Redelijke ordening van de mensengemeenschap", waarin hij zijn (quaker-)ideeën over Sociocratie uiteen zette en aangaf hoe hij de organisatie en het bestuur van ons land uitgevoerd zou willen zien (13).
Als alternatief voor dictatuur en parlementarisme zag hij een democratie van de gemeenschap door de gemeenschap.
Buurtschappen zouden de bases moeten vormen voor overleg, besluitvorming zou in wijken en districten moeten plaatsvinden, waarbij geen gebruik gemaakt mocht worden van het systeem van meerderheid van stemmen. Deze ideeën hebben nog steeds veel invloed binnen verschillende organisaties.
De in 1935 opgerichte Werkgemeenschap voor Vernieuwing van Opvoeding en Onderwijs (WVO), die in 1936 door de New Education Fellowship (NEF) werd erkend als haar Nederlandse sectie, kende in Kees Boeke vanaf haar oprichting al een aktief lid en hij was van 1938 tot 1951 redacteur van Vernieuwing van Opvoeding en Onderwijs.
Na de oorlog namen deze aktiviteiten toe en in 1946 werd hij uitgenodigd om deel te nemen aan een door de NEF georganiseerde reis naar Australië. Daar hield hij veel lezingen over zijn opvattingen over opvoeding en onderwijs.
In 1935 was er voor het eerst geproken over plannen om tot internationale paviljoenen te komen; in 1937 werden deze plannen voor een Internationale Kindergemeenschap verder uitgewerkt, die echter door het uitbreken van de oorlog niet van de grond konden komen.
De plannen werden na 1945 weer opgepakt. Kees Boeke vond dat een International Children's Community (ICC) niet in één land gevestigd moest worden, maar dat ieder land haar eigen paviljoen zou moeten hebben; de paviljoenen moesten verenigd worden in één internationaal lichaam, waar weer op Sociocratische grondslag beslissingen zouden moeten worden genomen. Van 31 maart t/m 1 april 1949 hield de UNESCO in Parijs een conferentie van hoofden van internationale scholen. Hier ontvouwde Kees Boeke zijn plannen. Hij wilde een "Really International Children's Community". De Werkplaats International Children's Community (WICC) werd opgericht en Kees Boeke reisde door de VS om hulp te krijgen. Hij kreeg echter te weinig steun om het kostbare project van de grond te tillen.
Na de oorlog brak er voor 'de Werkplaats' een nieuwe periode aan: het werd steeds meer erkend als gezaghebbend vernieuwend instituut. Dit blijkt ook uit het feit dat prinses Juliana haar drie oudste dochters in 1945 naar 'de Werkplaats' liet gaan. In "Grondregelen van de Werkplaats Kindergemeenschap Bilthoven (WKB)" werd nog gesteld: "Geldelijke steun uit overheidskassen wordt niet aanvaard" (14). In 1946 werd toch subsidie aangevraagd en toegezegd. Kees Boeke had moeite met deze ontwikkeling, maar door de groei van 'de Werkplaats' leek het onvermijdelijk.
Organisatorisch moest er, om voor subsidieverlening in aanmerking te komen, veel veranderen: uit de Medewerkerssamenkomst werd een dagelijks bestuur, de "Leiding" gevormd. Het voor de subsidietoekenning noodzakelijke stichtingsbestuur kreeg nu de algemene leiding. Eén van de vereisten om voor subsidietoekenning door het minsterie in aanmerking te komen was ook de instelling van een eindexamen.
Als gevolg van de oorlogsperiode bestonden er voor 'de Werkplaats' grote huisvestingsproblemen. Er werd een bouwval aan de Jan Steenlaan verworven, die werd verbouwd en in 1951 in gebruik genomen. De veranderingen waren voor Kees Boeke moeilijk te accepteren; veel van de 'oude' idealen kwamen in het gedrang terwijl, en misschien ook doordat, 'de Werkplaats' door velen erkend werd als plaats van waaruit ideeën over onderwijsvernieuwing konden ontstaan. Op zijn 70e verjaardag namen hij en Beatrice Boeke-Cadbury afscheid van 'de Werkplaats' om het volgende jaar naar Libanon te vertrekken voor het verwezenlijken van de nog niet uitgevoerde plannen om tot een internationale kindergemeenschap te komen.

1954-1976

Kees Boeke wilde een internationale kindergemeenschap stichten in een samenwerkingsverband van meerdere kindergemeenschappen over de gehele wereld. In 1954 maakte hij een reis naar Libanon om met vrienden aldaar te onderzoeken welke mogelijkheden er waren.
In 1955 vertrokken het echtpaar Boeke met twee dochters en een kleinzoon naar Libanon, om zich tenslotte niet ver van Beiroet in Suk-el-Garb te vestigen. Kees Boeke zou daar aan het hoofd komen te staan van een nieuw in te richten technische opleiding aan de al bestaande Libanon Boys High School. Maar door een samenloop van omstandigheden lukte het hem niet zijn ideeën uit te voeren en in september 1955 vlogen ze weer terug naar Nederland , waar zij zich in Abcoude vestigden.
In 1957 richtte Kees Boeke zich nog eenmaal tot de vergadering van de Conference of Internationally minded Schools (CIS) in Parijs met een adres waarin hij zijn plannen voor een International Children's Community, nu opgezet binnen het kader van de CIS, uiteenzette (15).
Kees Boeke heeft echter als gevolg van zijn slechter wordende gezondheidstoestand niet meer aan de uitvoering van deze plannen kunnen werken.
In Abcoude werkte Kees Boeke ideeën uit waaraan hij al eerder in 'de Werkplaats' had gewerkt: de "Tiendesprongen", een leermiddel voor het uitbeelden van de relativiteit van de kosmos. In 1957 werd dit werk in de VS en in Engeland uitgegeven onder de titel Cosmic View, waarna een Nederlandse uitgave verscheen onder de titel "Wij in het heelal, een heelal in ons". In dezelfde tijd verscheen het in z'n geheel in The Courier van de UNESCO , waardoor er in de hele wereld kennis van werd genomen.
Kees Boeke had het werk samen met een oud-werker, Els de Bouter , verricht en na verschijnen werkten zij aan een publicatie over de relativiteit van de tijd, "The great race", in het Nederlands "Tiendetijden". Dit project kon niet meer door hem volbracht worden: op 3 juli 1966 overleed Kees Boeke .
Beatrice Boeke-Cadbury zette zich na het overlijden van haar echtgenoot in voor de verwezenlijking van de Sociocratische ideeën. Ze vertaalde Kees Boeke 's brochure "Redelijke ordening van de mensengemeenschap" in het Engels , en ze had contact met Gerard Endenburg, die deze ideeën toepaste in zijn bedrijf en die het boekje "Sociocratie. Een redelijk ideaal" schreef. Ook schreef ze "Het leven van Kees Boeke ", dat in 1971 werd uitgegeven. Op 13 februari 1976 overleed Beatrice Boeke-Cadbury. Julia Boeke overleed als laatste van de kinderen van Kees en Betty Boeke op 7 juni 2013.

Verantwoording voor de inventarisatie en richtlijnen voor het gebruik van de inventarissen

Toen de archieven werden overgebracht naar het IISG was er sprake van één archief, terwijl het in werkelijkheid om twee archieven gaat: de archieven van Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury en van 'de Werkplaats', die vermengd geraakt waren. Aan de ordening van de archieven is door Julia Boeke begonnen met de bedoeling een inventaris te maken. Na verloop van tijd is dit werk overgenomen door Cees Smit waarbij ernaar is gestreefd de bewerkelijke ordening van de ingewikkelde archieven op zo eenvoudig mogelijke manier te voltooien. Het resultaat zijn twee inventarissen die het karakter hebben van gerubriceerde plaatsingslijsten waarbij niet op alle punten is voldaan aan de officiële ordeningsvoorschriften, maar die toch een voldoende ingang bieden op de archieven.

Inventaris van het archief van C. Boeke en B. Boeke-Cadbury

De splitsing van beide archieven gaf op een aantal punten problemen. De vermenging had met name plaats gevonden bij de correspondentie opgenomen in de rubriek "openbare leven" (inv.nrs. 305-363), als gevolg van het feit dat Kees Boeke niet alleen zijn correspondentie ten dienste van 'de Werkplaats', maar ook vaak zijn persoonlijke correspondentie via het secretariaat van 'de Werkplaats' liet lopen. Bovendien drukte Kees Boeke zijn persoonlijke stempel dermate nadrukkelijk op het functioneren van 'de Werkplaats' dat het moeilijk was te bepalen wanneer correspondentie namens hem persoonlijk of namens 'de Werkplaats' gevoerd werd.
Er is gekozen voor handhaving van deze aangetroffen orde, omdat vanwege bovenstaande omstandigheden een splitsing in persoonlijke en 'Werkplaats'-correspondentie onmogelijk was. Voor de 'Werkplaats'-correspondentie moet dus ook gekeken worden naar de inv.nrs. 305-363.
Het probleem t.a.v. vermenging van de twee archieven deed zich ook voor bij de stukken betreffende onderwijs. Kees Boeke was aktief in, en had kontakten met verschillende organisaties in zijn hoedanigheid van leider van 'de Werkplaats', maar ook op persoonlijke titel. Uitgangspunt bij de splitsing is geweest dat de stukken betreffende de aktiviteiten die tot de taakuitvoering van 'de Werkplaats' gerekend moeten worden, in het archief van 'de Werkplaats' geplaatst dienden te worden (inv.nrs. 290-311). De overige stukken zijn geplaatst in het archief van Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury . (inv.nrs. 491-568).
De stukken die over 'de Werkplaats' gaan (inv.nrs. 569-593) zijn beschouwd als persoonlijk archief van Kees Boeke .
Wat betreft de volledigheid van het archief moet worden opgemerkt dat Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury in de periode 1923-1935 geen gebruik wensten te maken van o.m. de posterijen. Dit misschien verklaart het feit dat er uit deze periode weinig correspondentie aanwezig is, alhoewel dit niet het geval is bij de correspondentie met Kees Boeke 's moeder (inv.nrs. 46-95) en met de kinderen (inv.nrs. 99-162). De brieven die de ouders van Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury ontvingen zijn uit praktische overwegingen opgenomen in de rubriek "familiecorrespondentie", om de rubrieksindeling niet nog ingewikkelder te maken en om te voorkomen dat voor deze correspondentie in meerdere rubrieken gezocht moet worden.
De ordening van de beschrijvingen is voornamelijk chronologisch, maar deze chronologie is doorbroken waar de stukken van Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury gescheiden van elkaar werden aangetroffen, en waar het voor de overzichtelijkheid wenselijk was stukken met dezelfde redactionele vorm bij elkaar te plaatsen.
Het film- en geluidmateriaal is in de bijlage globaal beschreven en als aparte collectie opgenomen bij de afdeling Beeld en Geluid van het IISG , evenals de foto's betreffende het openbare leven en de negatieven op glas en lantaarnplaatjes op glas.
De familiefoto's die vooral van belang zijn in verband met het archief zijn hierin achtergebleven (inv.nrs. 724-826). Daarbij moet worden opgemerkt dat een aantal foto's betreffende het openbare leven (inv.nrs. 773-809) samen met de familiefoto's in albums waren geplakt en dus niet konden worden afgezonderd.
Boeken die met het archief zijn meegekomen zijn via een collectiecode terug te vinden in de bibliotheek computer.
Uit het archief is niet vernietigd; het heeft een omvang van 12.50 m.

Inventaris van het archief van 'de Werkplaats'

De inventaris van het archief van 'de Werkplaats' heeft alleen betrekking op de periode waarin Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury bij 'de Werkplaats' aangesloten waren. Stukken uit de periode na het afscheid van Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury in 1954 zijn niet aanwezig op het IISG , behoudens stukken behorende tot het persoonlijk archief.
De correspondentie die in het archief is opgenomen (inv.nrs. 22-93) werd als zodanig aangetroffen; ook hier is dus gekozen voor handhaving van de oude orde.
Eerder is al opgemerkt dat voor raadpleging van 'Werkplaats'- correspondentie ook gekeken moet worden naar de inv.nrs. 305-363 in het archief van Kees Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury .
De verslagen van de besprekingen van de werkers en medewerkers zijn in dezelfde rubriek opgenomen als de notulen van het stichtingsbestuur (inv.nrs. 1-19). Hier zijn dus geen cesuren aangebracht op basis van de organisatorische veranderingen die zich voordeden, maar is er gekozen voor een chronologische indeling waarmee de overzichtelijkheid het meeste gediend is. De foto's die betrekking hebben op 'de Werkplaats' zijn overgebracht naar de afdeling Beeld en Geluid van het IISG en in een globale beschrijving opgenomen in de bijlage.
Uit het archief is niet vernietigd; het heeft een omvang van 4,50 m.

NOTEN

(1) Beatrice Boeke-Cadbury , Emma Richard Cadbury (1846-1907). Private edition, z.j.: p.9.
(2) Beatrice Boeke-Cadbury , Het leven van Kees Boeke . Purmerend 1971: p.30.
(3)Archief Cornelis Boeke en Beatrice Boeke-Cadbury (CB-BBC): inv.nr. 413.
(4)CB-BBC: inv.nr. 434.
(5)CB-BBC: inv.nr. 434.
(6)CB-BBC: inv.nr. 466.
(7)CB-BBC: inv.nr. 466.
(8)Het leven van Kees Boeke : p.76.
(9)CB-BBC: inv.nr. 460.
(10) Kees Boeke , Kindergemeenschap; ervaringen en perspectieven van 'de Werkplaats' te Bilthoven. Utrecht 1934: p.12.
(11)Kindergemeenschap: p.21.
(12)Kindergemeenschap: p.21.
(13)CB-BBC: inv.nr. 482.
(14)Archief van 'de Werkplaats': inv.nr. 98.
(15)CB-BBC: inv.nr. 567.

Ter inleiding aanvulling 1991 (inv.nrs. 836-840 en 335-355)

De aanvullingen werden in 1991 door het IISG ontvangen. Het betreft stukken waarvan de archieven van C. Boeke en B. Boeke-Cadbury en van "de Werkplaats" al op het IISG aanwezig waren, en waarvan inventarissen zijn gemaakt. De nummering van de onderstaande plaatsingslijsten sluit aan op die van de inventarissen. De plaatsingsnummers 339-352 van het archief van "De Werkplaats" zijn door brand zwaar beschadigd.
De stukken zijn na toestemming raadpleegbaar.

BIJLAGEN: materiaal overgebracht naar de afdeling Beeld en Geluid van het IISGI.

AUDIO-VISUEEL MATERIAAL

FILM
Werkplaatsfilm (8 mm)gemaakt door Herman Bongers. 1939. 11 spoelen, 2 ex.
Werkplaatsfilm van van Malsen (16 mm). Z.j. 1 spoel. "Kijkjes in een Werkplaats Kindergemeenschap". Z.j. 1 Filmstrook (35 mm).
"Tiendesprongen". Z.j. 1 filmstrook (35 mm).
De Projectie Onderwijs Centrale. Z.j. 9 filmstroken (35 mm).
De UNESCO. Z.j. 8 filmstroken (35 mm).
"Kees Boeke 70 jaar". 1954. 1 film (8 mm).
De verhuizing van Paula Boeke. 1955. 1 film (8 mm).
Het huis van Daniël en Elizabeth, "Logan Hill" in de VS. 1957. 1 film (8 mm).

GELUID
"Vredesboodschap", uitzending van 'de Werkplaats' voor de NCRV. 1949. 2 grammofoonplaten.
N.B. Zie ook het archief van 'de Werkplaats', inv.nr. 277.
Uitvoering van de "Johannes Passion" o.l.v. C. Boeke in 'de Werkplaats', afscheidscadeau van de werkers. 1954. 6 grammofoonplaten.
"Die Kunst der Fuge" door 'de Werkplaats'. Z.j. 16 grammofoonplaten.
N.B. Zie ook het archief van 'de Werkplaats', inv.nr. 277.
Toespraken van B. Boeke-Cadbury en Julia Boeke tijdens de reünie van 'de Werkplaats'. 1972. 1 geluidsband.
Requiem "In Memoriam Kees Boeke" van Andries Hartsuiker. 1966. 1 geluidsband.

II. FOTO'S

N.B. Zie ook het archief van C. Boeke en B. Boeke-Cadbury, inv.nrs. 773-776, 778-779, 783, 785-787, 794, 800-802, 809.
Werkplaatsfoto's. 1928, 1930-1953, 1955-1956, 1958-1959.
Tentoonstelling over 'de Werkplaats', opgeplakte foto's en teksten.
Foto's van de Paasconferentie van de WVO. 1937.
Foto's van de school in Suk el Gharb. 1957.
Foto's van het huis van Marie de Monchy. 1962. 1 album.
Foto's van C. Boeke's reis naar de VS. mei-nov.1956.
Foto's van C. Boeke, B. Boeke-Cadbury en Elizabeth Rotten.
Portretten van de ouders van B. Boeke-Cadbury, C. Boeke's moeder, en huwelijksfoto's van C. Boeke en B. Boeke-Cadbury.

III. NEGATIEVEN OP GLAS EN LANTAARNPLAATJES OP GLAS

Lantaarnplaatjes gemaakt in Syrië. 1912.
Lantaarnplaatjes van de "Torry Alexander Mission", gemaakt in Belfast. ca. 1910.
Kleurenfoto op glas, gemaakt in Kyrance door F.J. Stall. 1914.
N.B. Een begeleidende brief van F.J. Stall aan Charles Alexander aanwezig in het archief van C. Boeke en B. Boeke-Cadbury, inv.nr. 710.
Lantaarnplaatjes van o.a. Charles Alexander en Helen Alexander-Cadbury. ca. 1915.
Negatieven van familiefoto's gemaakt in Engeland. ca. 1914.
Lantaarnplaatjes van familieleden, gemaakt in Engeland. ca. 1914.
Lantaarnplaatjes van B. Boeke-Cadbury met de kinderen in Engeland. ca. 1914.
Negatieven van foto's gemaakt door Ernest Fletcher in Nederland. ca. 1917.
Negatieven van foto's van 'de Werkplaats', o.a. leermiddelen.

Onderwerpen

Dutch

Creator:

Boeke, Kees

Other Creator:

Boeke-Cadbury, Beatrice ; Werkplaats Kindergemeenschap (Bilthoven)

Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis