Scope and content
Παρουσίαση περιεχομένου
Το αρχειακό σύνολο «Εθνικά Κτήματα» αποτελεί τμήμα του αρχείου της Κεντρικής Υπηρεσίας
του Υπουργείου Οικονομικών και περιλαμβάνει τεκμήρια της διαχείρισης των εθνικών (δημόσιων)
κτημάτων από το ελληνικό κράτος, σχετικά με παραχωρήσεις, εκποιήσεις και ενοικιάσεις
των εθνικών (δημόσιων) αγαθών, όπως περιγράφονται στο πεδίο 3.2.2. Οι φάκελοι περιλαμβάνουν
αιτήσεις ιδιωτών, αναφορές τοπικών διοικητικών και οικονομικών αρχών, πρακτικά καταμετρήσεων
και δημοπρασιών εθνικών γαιών, πρωτόκολλα ένορκων εξομολογήσεων και πιστοποιητικά
ταυτοπροσωπίας, στατιστικούς πίνακες παραχωρούμενων εθνικών γαιών, παραχωρητήρια,
δικόγραφα, αποδεικτικά πληρωμών κ.α.
Record creators history
Βιογραφικό σημείωμα / Διοικητική ιστορία
Με το ιδρυτικό διάταγμα της 3/15ης Απριλίου 1833 «Περί του σχηµατισµού των Γραµµατειών»
θεσπίστηκε η σύσταση επτά Γραµµατειών, πέµπτη µεταξύ των οποίων και η Γραµµατεία επί
των Οικονοµικών. Με ιδιαίτερο διάταγµα που εκδόθηκε την ίδια ημέρα 3/15η Απριλίου
1833 «Περί του σχηµατισµού και των καθηκόντων της επί των Οικονοµικών Γραµµατείας»
καθορίστηκαν και οι αρµοδιότητές της. Συγκεκριµένα, αναλάµβανε τα καθήκοντα της φύλαξης
και διατήρησης της περιουσίας του ?ηµοσίου, της κατανοµής των φόρων, της διενέργειας
πληρωµών, του δημοσίου λογιστικού και του δηµοσίου χρέους. Τη διεύθυνση όλων των υπαγοµένων
στη Γραµµατεία υποθέσεων αναλάµβανε ο επί των Οικονομικών Γραµµατέας της Επικρατείας.
Μέχρι το 1844 επέρχονται ορισμένες αλλαγές στον τρόπο διεύθυνσης της Γραµµατείας επί
των Οικονοµικών.
Με το διάταγµα της 1/13ης Απριλίου 1836 διορίζεται ένας οικονοµικός διευθυντής, ως
?ιευθυντής του Γραφείου της Γραµµατείας, µε καθήκον την εποπτεία όλων των κατά τόπους
οικονοµικών αρχών του κράτους. Με το διάταγµα της 16/28ης Οκτωβρίου 1839 η διεύθυνση
της Γραµµατείας γίνεται πιο συλλογική, αφού επικεφαλής της Γραµµατείας επί των Οικονοµικών
διορίζεται ένας ?ιευθυντής, ο οποίος ασκεί όλα τα καθήκοντα του Γραµµατέα της Επικρατείας,
µε τη σύµπραξη ωστόσο ενός ιδιαίτερου Οικονοµικού Συµβουλίου αποτελούµενου από δύο
ανώτερους υπαλλήλους της Γραµµατείας.
Οι Γραµµατείς της Επικρατείας µετονοµάσθηκαν σε Υπουργούς µε το Σύνταγµα του 1844
και έκτοτε οι Γραµµατείες καθιερώθηκαν να λέγονται Υπουργεία. Ο όρος Υπουργείο καθιερώθηκε
νοµοθετικά µε το νόµο ΛΓ΄ της 3/7ης Ιουνίου 1846 «Περί διοργανισµού των Υπουργείων».
Ο νόµος αυτός κατήργησε όλες τις αντιβαίνουσες σ’ αυτόν διατάξεις των διαταγµάτων
της 3/15ης Απριλίου 1833, διατηρώντας τον ίδιο αριθµό (επτά) και τα είδη των Υπουργείων
όπως αυτά είχαν καθοριστεί µε το διάταγµα του 1833. Τέλος με το διάταγμα της 10ης
Φεβρουαρίου 1851 «Περί εσωτερικού κανονισµού του Υπουργείου των Οικονοµικών και γενική
της υπηρεσίας αυτού διαίρεσις εις τµήµατα» επέρχεται και η ρύθμιση της διοικητικής
διάρθρωσης του Υπουργείου των Οικονομικών.
Processing information
Παρατηρήσεις και όνομα του/της αρχειονόμου
Η περιγραφή έγινε από την υπεύθυνη για την ταξινόμηση του αρχείου, Μαρία Παπαδάκη.
Στη σύνταξη του πεδίου 3.2.2.: «Διοικητική Ιστορία – Διαχείρηση των εθνικών και εκκλησιαστικών
κτημάτων» συμμετείχε ομάδα φοιτητών του Παντείου Πανεπιστημίου, η οποία έκανε και
την ταξινόμηση του αρχείου, στο πλαίσιο προγράμματος του Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. για πρακτική
άσκηση φοιτητών σε εργασιακούς φορείς. Η περιγραφή των φυσικών χαρακτηριστικών του
αρχείου έγινε με τη βοήθεια της συντηρήτριας των Γ.Α.Κ., Αγγελικής Στασινού.
Accruals
Προσθήκες υλικού
Δεν αναμένονται προσθήκες υλικού. Συναφή τεκμήρια, τα οποία υπάρχουν σε αταξινόμητο
τμήμα του αρχείου της Γραμματείας/Υπουργείου Οικονομικών στα Γ.Α.Κ., θα αποτελέσουν
σειρά αυτού του τμήματος, όταν ολοκληρωθεί η ταξινόμησή του, και συμπληρωματική ενότητα
του παρόντος αρχείου: Βλ. 3.5.3.
Source of acquisition
Διαδικασία πρόσκτησης
Σύμφωνα με το πρωτόκολλο παράδοσης – παραλαβής του αρχείου, η εισαγωγή του στα Γ.Α.Κ.
έγινε την 11η Μαρτίου 1919. Το αρχείο παραδόθηκε από το τμήμα Γενικού Αρχείου του
Υπουργείου Οικονομικών στον τότε Διευθυντή των Γ.Α.Κ., Γιάννη Βλαχογιάννη, δυνάμει
της με αριθμό 4821/28-1-1819 εγκριτικής διαταγής του Υπουργείου Γεωργίας.
System of arrangement
Σύστημα ταξινόμησης
Η συγκρότηση των φακέλων ακολουθεί τις σχετικές με την τήρηση του αρχείου του Υπουργείου
Οικονομικών διατάξεις του 1851: Στην επιφάνεια του περιβλήματος κάθε φακέλου βρίσκεται
επικολλημένη λευκή ταινία με ενδείξεις του τμήματος παραγωγής, του έτους συγκρότησης
και της θυρίδας ταξινόμησης του φακέλου.
Η αποκατάσταση της αρχικής τάξης των τεκμηρίων (φακέλων) στηρίχθηκε σε χειρόγραφο
κατάλογο, τμήμα του πρωτοκόλλου παράδοσης - παραλαβής του αρχείου. Ο κατάλογος παρουσιάζει
το υλικό ταξινομημένο σε ένδεκα θεματικές ενότητες (σειρές), αντίστοιχες των θυρίδων
ταξινόμησης του συγκεκριμένου υλικού. Κάθε ενότητα διαιρείται σε μικρότερες θεματικές
περιοχές (υποσειρές), με κριτήριο διαίρεσης τον τόπο – επαρχία ή νομό – που αφορούν
τα τεκμήρια. Εντός των μικρότερων θεματικών ενοτήτων αναπτύσσονται σε ένα χρονικό
εύρος, συνεχές ή ασυνεχές, οι φάκελοι.
Conditions governing access
Όροι πρόσβασης
Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην πρόσβαση.
Conditions governing reproduction
Όροι αναπαραγωγής
Οι ισχύοντες κανονισμοί των Γενικών Αρχείων του Κράτους ρυθμίζουν την αναπαραγωγή
των εγγράφων.
Physical characteristics and technical requirements
Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις
Προβιομηχανικό χαρτί (wove) αποτελεί το υπόστρωμα εγγράφων και εντύπων, χρώματος μπεζ
και γαλάζιου-πράσινου. Η υφή των χειρογράφων είναι λεία και ελαφρώς στίλβουσα, ενώ
των εντύπων αδρή και πορώδης. Δείγματα γραμμικού χαρτιού υπάρχουν στα παλαιότερα έγγραφα
του αρχείου. Εμφανίζονται μηχανικές φθορές περιμετρικά, που οφείλονται στην ανομοιομορφία
των μεγεθών των εγγράφων. Το χαρτί των φακέλων (κουβερτούρα) είναι μπλε σκούρου χρώματος
και μεγαλύτερου πάχους από αυτό των εγγράφων.
Other finding aids
Εργαλεία έρευνας
Διατίθεται: (1) Ταξινομικό διάγραμμα (θεματική ενότητα, τόπος, χρονολογίες) σε Word.
(2) Κατάλογος συνοπτικός ανά φάκελο (θεματική ενότητα, τόπος, χρονολογία) σε Access.
Related material
Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής
1. Βάσω Δ. Ψιμούλη, Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου επί των Οικονομικών (1833-1862),
Γ.Α.Κ., Αθήνα 2002.
2. Γ.Α.Κ., Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου επί των Οικονομικών (1833-1862): Υπό ταξινόμηση.
3. Γ.Α.Κ., Αρχείο Ελεγκτικού Συνεδρίου (1831-1948): Υπό ταξινόμηση.
4. Γ.Α.Κ., Παραχωρητήριο εθνικών γαιών (επαρχίας Ναυπλίας) προς τον Χαράλαμπο Καπετανάκη,
κρήτα (Κ 218).
5. Γ.Α.Κ., Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου Εσωτερικών (1834 -1909): Υπό ταξινόμηση.
6. «Ιστορικά Αρχεία Γιάννη Βλαχογιάννη»: Γ΄, φακ. 24, Δ΄, κυτίο7, Ε΄, κυτίο 77, Βιβλιοθήκη
των Γενικών Αρχείων του Κράτους αρ. 13, Αθήνα 1974, 385, 390 και 404.
7. Γ.Α.Κ., Χειρόγραφα, Κατάλογος οικογενειών κρητικού τινος συνοικισμού, χ.χ., αρ.
69.
8. Ιστορικό Αρχείο της Ε.Τ.Ε., Αρχείο Ελεγκτικού Συνεδρίου: Βιβλία παραχωρητηρίων
και εκποιήσεων εθνικών γαιών (1835-1948) [σε μικροφίλμ].
Publication note
Δημοσιεύσεις / Βιβλιογραφία
1. Επετηρίδα των Γενικών Αρχείων του Κράτους των ετών 1991-1992, Βιβλιοθήκη των Γενικών
Αρχείων του Κράτους αρ. 24, Αθήνα 1993, 152-153.
Language of the material
Γερμανικά
Νέα Ελληνικά (1453-)
Αγγλικά
Γαλλικά
Record creator
Όνομα παραγωγού/ών:: Υπουργείο Οικονομικών
Content provider