Geschiedenis van het archief
Historische schets van de Vrije en Lage Boekhorst
Het bestaan van de Vrije en Lage Boekhorst wordt bevestigd in een charter van 4 september
1252. Hierin staat dat Boudewijn van Nortteke (Noordwijk) van de graaf van Holland
vrijheid van bede voor de bewoners van het gebied tussen de Vrouwvenne en Warmond
verkeeg. Ook bestond de Hoge Boekhorst, dat onder Noordwijkerhout lag. Dit gebied
werd samen met de Lage Boekhorst door één heer of vrouwe bestuurd. Dat hield in dat
deze heer of vrouwe alle functionarissen zoals baljuw, schout, schepenen, enzovoorts
aanstelde. De Vrije en Lage Boekhorst heeft voor zover bekend altijd haar eigen functionarissen
gehad. Deze werden in 1795, toen de Bataafse Republiek werd uitgeroepen, vervangen
door een municipaliteit en een comité van justitie.
Vanaf 1812 was de Vrije en Lage Boekhorst verenigd met de gemeente Noordwijkerhout.
Dit had tot gevolg dat de inwoners van de Vrije en Lage Boekhorst helemaal naar Noordwijkerhout
moesten om bijvoorbeeld aangifte van geboorte te doen.
De lotgevallen van het archief
De bestuurders van de Vrije en Lage Boekhorst kwamen bijeen in het rechthuis aan de
Boekhorsterweg. Of daar het archief werd bewaard, is niet bekend. Bekend is wel dat
het archief in een kist werd bewaard. Toen op 14 maart 1852 de burgemeester van Alkemade
burgemeester van de Vrije en Lage Boekhorst werd, werd het archief aan de gemeente
Alkemade overgedragen. Dit was niet het hele archief omdat er nog stukken in Sassenheim
lagen. Dat kwam zo omdat de burgemeester en secretaris van de Vrije en Lage Boekhorst
ook burgemeester en secretaris van de gemeente Sassenheim was. De burgemeester van
Alkemade heeft met hem nog correspondentie gevoerd om deze stukken voor het archief
van de gemeente Alkemade te verwerven, maar of deze archiefbescheiden ooit aan de
gemeente Alkemade overgedragen zijn, is niet bekend.
Verantwoording van de inventarisatie
Geïnventariseerd zijn het archief van het ambachtsbestuur respectievelijk gemeentebestuur.
Inventarisatie van deze twee archieven was nodig vanwege de gebrekkige toegankelijkheid.
Bovendien eist de nieuwe archiefwet van 1995 dat overheidsinstellingen verplicht zijn
om hun archieven in een goede, geordende en toegankelijke staat moeten bewaren.
Tijdens de inventarisatie is geconstateerd dat er stukken vermist zijn. Dat is een
protocol van de lenen van de Vrije en Lage Boekhorst van de periode 1581 tot en met
1769 en een resolutieboek van baljuw en welgeboren mannen, stadhouder en leenmannen,
burgemeester en ambachtsbewaarders van de periode 1794 tot en met 1810. Deze stukken
worden onder nummer 189 van de inventaris van Hingman genoemd.
Aantekening
Historische schets van de Vrije en Lage Boekhorst
Het bestaan van de Vrije en Lage Boekhorst wordt bevestigd in een charter van 4 september
1252. Hierin staat dat Boudewijn van Nortteke (Noordwijk) van de graaf van Holland
vrijheid van bede voor de bewoners van het gebied tussen de Vrouwvenne en Warmond
verkeeg. Ook bestond de Hoge Boekhorst, dat onder Noordwijkerhout lag. Dit gebied
werd samen met de Lage Boekhorst door één heer of vrouwe bestuurd. Dat hield in dat
deze heer of vrouwe alle functionarissen zoals baljuw, schout, schepenen, enzovoorts
aanstelde.
1
De Vrije en Lage Boekhorst heeft voor zover bekend altijd haar eigen functionarissen
gehad. 2
Deze werden in 1795, toen de Bataafse Republiek werd uitgeroepen, vervangen door een
municipaliteit 3
en een comité van justitie. 4
Vanaf 1812 was de Vrije en Lage Boekhorst verenigd met de gemeente Noordwijkerhout.
Dit had tot gevolg dat de inwoners van de Vrije en Lage Boekhorst helemaal naar Noordwijkerhout
moesten om bijvoorbeeld aangifte van geboorte te doen.
De lotgevallen van het archief
De bestuurders van de Vrije en Lage Boekhorst kwamen bijeen in het rechthuis aan de
Boekhorsterweg. Of daar het archief werd bewaard, is niet bekend. Bekend is wel dat
het archief in een kist werd bewaard.
10
Toen op 14 maart 1852 de burgemeester van Alkemade burgemeester van de Vrije en Lage
Boekhorst werd, werd het archief aan de gemeente Alkemade overgedragen. Dit was niet
het hele archief omdat er nog stukken in Sassenheim lagen. Dat kwam zo omdat de burgemeester
en secretaris van de Vrije en Lage Boekhorst ook burgemeester en secretaris van de
gemeente Sassenheim was. De burgemeester van Alkemade heeft met hem nog correspondentie
gevoerd om deze stukken voor het archief van de gemeente Alkemade te verwerven, maar
of deze archiefbescheiden ooit aan de gemeente Alkemade overgedragen zijn, is niet
bekend. 11
Verantwoording van de inventarisatie
Geïnventariseerd zijn het archief van het ambachtsbestuur respectievelijk gemeentebestuur.
Inventarisatie van deze twee archieven was nodig vanwege de gebrekkige toegankelijkheid.
Bovendien eist de nieuwe archiefwet van 1995 dat overheidsinstellingen verplicht zijn
om hun archieven in een goede, geordende en toegankelijke staat moeten bewaren.
Tijdens de inventarisatie is geconstateerd dat er stukken vermist zijn. Dat is een
protocol van de lenen van de Vrije en Lage Boekhorst van de periode 1581 tot en met
1769 en een resolutieboek van baljuw en welgeboren mannen, stadhouder en leenmannen,
burgemeester en ambachtsbewaarders van de periode 1794 tot en met 1810. Deze stukken
worden onder nummer 189 van de inventaris van Hingman genoemd.
12
Noten
1 Archief Gemeente Alkemade, inv. nr. 1707.
2 J.P. Görtz, Het armenfonds van de Vrije en Lage Boekhorst (Haarlem 1881) 21.
3 Archief Gemeente Vrije en Lage Boekhorst, inv. nr. 19.
4 Archief Gemeente Vrije en Lage Boekhorst, inv. nr. 57.
5 Manuscript van G.M. Zoetemelk over de Vrije en Lage Boekhorst (nr. 45). Dit manuscript
wordt in het gemeentehuis van Alkemade bewaard.
6 J.W. Kret, Het hart op de hoek (Alkemade 1994) 9.
7 Archief Gemeente Vrije en Lage Boekhorst, inv. nr. 60.
8 Manuscript van G.M. Zoetemelk over de Vrije en Lage Boekhorst (nr. 45).
9 Archief Gemeente Alkemade, inv. nr. 1707.
10 J.W. Kret, Het hart op de hoek (Alkemade 1994) 9 - 13.
11 Archief Gemeente Vrije en Lage Boekhorst, inv. nr. 14. Brief van 17 april 1852
nummer 1.
12 Archief Gemeente Alkemade, inv. nr. 1240.
Subjects:
1.10.11 - Vrije en Lage Boekhorst - overheidsarchieven
ambachtsbesturen
Erfgoed Leiden en Omstreken